de lutherse kerk in zeeland 60 1. Joh. Paulus Schumann 1729-1735 naar Monnikendam 2. Joh. Christoph Morhard 1735-1737 naar Zutphen 3. Johann H. Mellinghaus 1737-1745 naar Suriname 4. Ericus F. Alberti 1746-1747 naar Dordrecht 5. Henricus Francke 1747-1752 naar Batavia 6. Casparus van der Heide 1752-1756 naar Gouda 7. Petrus Albertus Monincx 1757-1758 naar Hoorn 8. Johan D. Deiman 1758-1759 naar Zwolle 9. Christophorus A. Beekman 1759-1761 naar Wildervank 10. Johannes C. Baum 1763-1774 naar Amersfoort 11. Hendrik Bergh 1774-1775 naar Middelburg 12. Jan Hendrik Fortmeijet 1776-1778 naar Zutphen 13. Jeremias Schill 1778-1788 naar Batavia 14. Jozua Leistman 1789-1794 naar Batavia 15. Jacobus Hendrik Muller 1794-1814 overleden 27 mei 1814 16. Johan Friederich Kramer 1815-1818 naar Batavia 17. Casparus op den Oort 1819-1824 naar Beverwijk 18. Johannes G. H. Rendier 1824-1824 naar Woerden 19. Conrad Rieken 1825-1829 naar Zaandam 20. Paulus J. Andreae 1829 van Doetinchem Bij de watersnoodramp van 1953 werd ook de kerk te Zierikzee ernstig getroffen. Met volledige steun van het Rampenfonds verrees de kerk in nieuwe luister en werd een juweel van een orgel in de kerk ge plaatst. De gemeente telt thans nog 18 leden en 26 doopleden. De laatste ,feigen" predikant, die aan de gemeente verbonden was, was de vrouwelijke predikant da. Monsees (van 1942-1968). Zij diende tegelijkertijd de Lutherse gemeenten van Amersfoort en Leerdam. Zierikzee Naamlijst van de predikanten over de pe riode 1729-1829. Groede De oorsprong van de Lutherse gemeente te Groede is van geheel andere aard dan die van de overige gemeenten in den lande. Meestal speelde de komst van kooplieden en schepelingen uit de Scandi navische landen dan wel het verblijf van Duitse huursoldaten in bepaalde garnizoe nen, een belangrijke rol bij het tot stand komen van een gemeente. De stichting van de gemeente te Groede evenwel is een direct gevolg van het Land verhuizingsedict, in 1731 uitgevaardigd door de bisschop van Salzburg, waarbij alle Lutheranen uit zijn gebied werden ver bannen. Eerst kwamen er 59, die door Middelburg, Veere en Vlissingen werden „ondergebracht", maar toen de bewind voerders van het waterschap „Het Vrije van Sluis" in West Zeeuwsch-Vlaanderen, dat een groot gebrek aan arbeidskrachten had, aan de Staten-Generaal voorstelde de verdreven Salzburgers aldaar een on derkomen te verschaffen, was dit aanlei ding, dat in november 1732 bijna 800 bal lingen uit Dürnberg bij Hallein naar Zeeuwsch-Vlaanderen trokken, waar zij in maart 1733 aankwamen. Ds. Philipp Storch had de emigratie voorbereid en de lange tocht geleid. Hij verdronk bij een overtocht over de Schelde. Ds. Johann Gottlob Fischer, die zich eveneens bij de groep bevond, nam de leiding over (en diende de gemeente tot 22 mei 1742, waarna hij naar Gouda vertrok). Achteraf moet gesteld worden, dat deze emigratie een complete vergissing is ge weest. Onvoldoende voorbereid, volgden vele moeilijkheden en desillusies, zo ook wrijvingen met werkgevers, terwijl boven dien de Zeeuwse koortsen talrijke slacht offers eisten. Deze handwerkslieden uit de bergen waren niet bestand tegen het zware landwerk in de polder. Een feit is, dat er ongeveer 600 mensen binnen een enkel jaar zijn teruggegaan of gestorven. In 1740 waren er nog slechts 172 Dürn- bergers in het land van Cadzand over. De meesten woonden in de buurt van Groede en voorlopig werden de godsdienstoefe ningen aldaar in de Gereformeerde kerk gehouden, doch toen de Vlissingse predi kant Th. De Hartogh zich op de kansel smadelijk over de Gereformeerde leer had uitgelaten, verzocht de Classis de „Lu- therschen" op een andere plaats samen te komen. Dit gaf de stoot tot de bouw van een eigen kerk, waarmede in mei 1742 werd begon nen. Op 1 september 1743 werd het bede huis ingewijd. Voor de emigranten in de nieuwe gemeente heeft vooral Amster dam zich grote financiële offers getroost. Het kerkgebouw werd in 1817 voorzien van een orgel, afkomstig van de Waalse gemeente van Oostburg. In 1836 is het vervangen door dat van de gesloopte voormalige Schotse kerk te Veere. Tot enkele tientallen jaren geleden was er in Groede de enige Lutherse school in Nederland. In de vijftiger jaren is deze overgedaan aan de Ver. Scholen met de Bijbel; nog altijd is er één Lutheraan lid van het schoolbestuur. Het aantal leden van de gemeente be draagt thans: 69, alsmede 50 doopleden, verspreid wonende over het kerkelijk ge bied, dat geheel Zeeuwsch-Vlaanderen omvat. Reeds sedert de dertiger jaren kent Groe de een vrouwelijke predikant. Na me vrouw ds. L. C. Dufour, diende mevrouw ds. M. P. Stol onder andere deze ge meente.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1979 | | pagina 24