een kijkje in zuid-beveland tweede helft 19e eeuw
122
indijking van de gronden in de verdron
ken Oost-Watering van Zuid-Beveland,
het oude land van Reimerswaal. Hoe
groots de plannen van Dronkers waren,
blijkt uit zijn brochure van 1849:
"De eerste schakel van den grooten keten
mijner ontwerpen zal van een voornemen
in eene daadzaak veranderen. 14.000
bunders verloren gronden zullen van den
winstdervenden staat, waarin zij verke
ren, in winstgevenden staat overgaan, en
daartoe de Schelde afgedamd, en het ei
land Zuid -Beveland met een kanaal
moeten doorsneden worden." 5)
Al is het vanaf het eerste moment een
zaak met vele verwikkelingen en duurt het
tot 15 october 1866, het kanaal door Zuid-
Beveland wordt geopend en het grote
belang hiervan is aan geen twijfel onder
hevig. 6)
Op 11 december 1866 wordt uit Zuid-Be
veland gemeld:
"Sinds de opening tot den laatsten der
vorige maand, zijn er ruim 800 schepen
door het kanaal gevaren. Gemiddeld 18
per dag. Het grootste getal per week was
164. Al de schippers die er gebruik van
maken, roemen zeer het gemak en het
voordeel dat het kanaal hun verschaft.
Wanneer men ze daarover hoort spreken,
dan zinkt de vraag: of het kanaal even
veilig en even gemakkelijk is als de Oos-
ter-Schelde gelijk dit bij het tractaat van
1839 werd bedongen, geheel in het niet,
om nimmermeer te voorschijn te komen.
De drukke vaart, waartoe thans nog niets
dan de uitmuntende gelegenheid nood
zaakt, is daarvan het sprekendst getuige
nis." 7)
Voor Wemeldinge en Hansweert breekt
met de opening van het kanaal een nieuw
tijdperk aan. Het dorp Wemeldinge, tot
die tijd een rustige boerengemeenschap,
verplaatst zich in een snel tempo in de
richting van het sluizencomplex, waar
een nieuwe vorm van middenstandsac
tiviteiten tot ontwikkeling komt. Het ge
hucht Hansweert wordt nu pas een min of
meer volwaardige leefgemeenschap; in
1871 wordt er een Katholieke kerk ge-
1. Gezicht op Wissenkerke (Zuid-Beveland) Tekening van A. Dillens. Charles de Coster en Adolf Dillens zagen Zeeland in 1872. Dillens maakte fraaie tekeningen van o.a. situaties
op Zuid-Beveland. De reproducties zijn genomen uit: "La Zelande(Néerlande), texte par M Charles de Coster. Dessins par. M. Adolf Dillens. 1873 - Texte et dessins inédits".