100 jaar vanderhave 1879-1979
144
die andere wegen ging en daarmee
nieuwe toekomst voor de Nederlandse
landbouw mogelijk maakte. Van der Have
begreep de eisen van zijn tijd. Nog altijd is
dat het kenmerk van Uw bedrijf: steeds
weer hebt U nieuwe mogelijkheden on
derzocht en nieuwe markten verkend. Bij
U gaan praktijk en wetenschap hand in
hand: het is een wezenlijk kenmerk van
Uw ondernemerschap.
Het verheugt mij als minister van land
bouw bijzonder bij de herdenking van dit
eeuwfeest aanwezig te zijn, juist omwille
van die combinatie van wetenschap en
praktijk. Zij bevestigt namelijk de juiste
heid van een vele tientallen jaren om
spannend overheidsbeleid. Achtereen
volgende regeringen hebben immers in
de afgelopen honderd jaar bijzonder veel
gedaan om het boerenbedrijf op een zo
hoog mogelijk plan te brengen. Daarbij
waren wetenschap en voorlichting we
zenlijke instrumenten, In welk verband ik
ook Wageningen wil noemen. Bij VAN
DERHAVE zien wij tastbare resultaten van
dit beleid: wetenschap en research wor
den hier intensief-toegepast met resulta
ten waarvan de wereld als geheel profi
teert. Resultaten ook die de naam van
Nederland als modern agrarisch land
hoog houden. Uw werk in het buitenland
is daarvan een voorbeeld.
Het stemt mij tot voldoening dat Uw werk
geheel in dit patroon past. Ik aarzel niet de
studie-door U aangevat in het kader van
Uw jubileum - uitzonderlijk te noemen.
Uitzonderlijk omdat daarmee de belang
stelling voor deze jubileumviering niet
primair op het bedrijf wordt gericht, maar
op specifieke problemen van deze tijd.
Uitzonderlijk is dit werk vooral daarom,
omdat tot nu toe geen zo alomvattende
studie ter beschikking stond over derde
wereld en plantenveredeling.
Uitzonderlijk tenslotte, omdat U kans
hebt gezien een zo grote groep van ge
leerden bijeen te brengen voor dit projekt.
Ook dit getuigt van respect voor Neder
land als agrarische natie, maar in het bij
zonder ook van respect voor de reputatie
van Uw bedrijf. Als lid van het Kabinet stel
ik er prijs op, U voor dit initiatief te dan
ken. Uiteraard wil ik daaraan mijn geluk
wens verbinden. Een gelukwens vooral
omdat Uw bedrijf sinds een eeuw een op
vallende plaats inneemt in het agrarische
ondernemerschap van Nederland.
Ik geloof dat ik met één tamelijk recent
voorbeeld kan volstaan om dat onom
stotelijk aan te geven. Het betreft de ex
plosieve ontwikkeling die de maisteelt in
ons land heeft ondergaan. Tussen 1969
en 1978 is het maisareaal in ons land ver-
dertig-voudigdl: 4.000 ha in 1969 werden
120.000 ha in 1978.
De inbreng van Uw bedrijf is daarbij zeer
belangrijk geweest. Immers, in 1973 (het
jaar waarin de maisteelt werkelijk door
brak in ons land) werd liefst 85% van het
areaal ingezaaid met rassen van Uw be
drijf.
Het moge U goed blijven gaan."
Dat de Nederlandse regering zoveel
waarde hecht aan de tot stand gekomen
studie, blijkt wel uit het feit, dat de beide
bewindslieden Van der Stee en De Koning
zoveel tijd hebben uitgetrokken om de ju
bileumviering bij te kunnen wonen.
Prof. John Kenneth Galbraith
De bekende Amerikaanse econoom Prof.
John Kenneth Galbraith was uitgenodigd
om tijdens het officiële gedeelte als gas
tspreker op te treden.
Zijn rede was getiteld: "Industry and Ag
riculture: the Economics of the Large and
the Small". Prof. Galbraith behandelde in
hoofdzaak de invloeden die de multina
tionale bedrijven hebben op de markt
situatie en vroeg zich af of er - deze in
vloeden in aanmerking genomen - nog
wel sprake kan zijn van een vrije markt.
Het gedrag van kleinere bedrijven, waar
toe ook de landbouwbedrijven gerekend
worden, wordt nog wel volledig door het
marktmechanisme bepaald, maar heb
ben geen invloed op prijzen of toegang
tot de staatsmacht. Het wetenschappelij
ke betoog van Prof Galbraith vergde van
de toehoorder een grote koncentratie,
maar kreeg veel waardering. De spreker
illustreerde de verschillen tussen de grote
en kleinere bedrijven in Amerika met de
volgende cijfers: 1.000 tot 2.000 bedrijven
dragen bij aan de helft van het door het
bedrijfsleven vervaardigd ekonomisch
produkt. In 1967 werd 42% van alle
goederen geëxporteerd door 200 grote
ondernemingen uit een totaal aantal van
200.000. Recentere cijfers geven nog een
verhoging van deze koncentratie te zien.
In 1971 waren er in Amerika 13.687 han
dels-banken, waarvan slechts 50 banken
48% van alle financiële en zakelijke trans-
akties kontroleerden. Van de 1805 le
vensverzekeringsmaatschappijen had
den een 50-tal ondernemingen 82% van
de omzet in handen.
Ontvangst
Na de officiële bijeenkomst in de kerk, die
luisterrijk werd omlijst door het jon
genskoor van de Zeeuwse Koorschool
o.l.v. de heer E. Heyblok, werden alle
gasten op het VANDERHAVE bedrijf ont
haald op een feestelijke dronk en een di
ner, dat eerst vele uren later afgelopen
was. Tijdens het diner voerden diversen
genodigden het woord en boden het be
drijf hun gelukwensen aan.: Ir. A. Hel
lemans, voorzitter Stichting "Willem I-
prijs" (zie hieronder), Dr. C. Boertien,
commissaris der Koningin in Zeeland,
Victor Desprez, president van de F.I.S.
(Fédération Internationale du Commerce
des Semences), Drs. K.C. van Kempen,
voorzitter van de Suiker Unie, Dr. W.L.
Brown, president-direkteur van PIONEER
HI-BRED International Inc., Ir. J. Min-
derhoud, direkteur van de Koninklijke
Maatschap De Wilhelminapolder. Ir. D.J.
van der Have dankte alle sprekers aan het
eind van de avond in zijn slotrede.
Tevens was er die avond nog gelegen
heid 5 VANDERHAVE functionarissen
geluk te wensen met hun koninklijke on
derscheidingen die eerder op de dag uit
gereikt waren door Ir. A. de Zeeuw, di-
rekteur-generaal voor de Landbouw en
Voedselvoorziening.
De heer A. Dirkzwager, kommercieel di
rekteur, is benoemd tot Officier in de Orde
van Oranje Nassau.
De heer Ir. D.J. Glas, direkteur van het
VANDERHAVE kweekbedrijf te Rilland is
benoemd tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
De heer G.D. van der Kuyl, afdelingsdi-
rekteur binnenlandse handel, is benoemd
tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
De heer Anth. Korstanje, bedrijfsleider
van het VANDERHAVE hoofdbedrijf te
Kapelle, is de eremedaille in goud ver
bonden aan de Orde van Oranje Nassau
uitgereikt.
De heer P. van Hoorn, selektie-medewer-
ker op het VANDERHAVE kweekbedrijf te
Rilland, is de eremedaille in zilver ver
bonden aan de Orde van Oranje Nassau
uitgereikt.
Bij de ingang van het bedrijf waren de
nationale vlaggen gehesen van alle lan
den die door de gasten werden verte
genwoordigd.