OVER BOEKEN
55
Zeeuws Nieuws
Oosterschelde nummer
Het 2e nummer van de 5e jaargang
(augustus 1979) van het tijdschrift over
Uw natuur, landschap en milieu: Zeeuws
Nieuws is een themanummer over de
Oosterschelde. De folder van vijf jaar ge
leden, die aan de donateurs van de Stich
ting het Zeeuwse Landschap werd toege
stuurd is de laatste jaren uitgegroeid tot
een goed verzorgd tijdschrift (kwartaal
uitgave) met een oplage van 3000
exemplaren, die worden toegezonden
aan de donateurs van de Stichtingen: het
Zeeuwse Landschap, het Zeeuws Coördi
natieorgaan voor natuur-landschaps- en
milieubescherming en het Zeeuws Biolo
gisch Museum. In het tijdschrift komen
aktuele zaken betreffende natuur, land
schap en milieu in Zeeland aan de orde.
Het gaat hier niet om een blad dat alleen
de schoonheid van ons milieu wil bezin
gen, maar de bedreigingen ervan tijdig
wil signaleren en wegen wil aangeven,
vooral ook planologisch om ons milieu
beter te beschermen. Het Oosterschelde-
nummer is hier een duidelijk voorbeeld
van.
Nu de Oosterscheldewerken voortschrij
den en het gaatje in de dam, dat de blij
vende verbinding met de Noordzee zal
moeten onderhouden steeds kleiner
wordt, komen er een aantal kernvragen
steeds duidelijker naar voren:
- Welke garanties zijn er eigenlijk, dat de
drie miljard gulden die ekstra voor het
milieu zijn uitgetrokken, inderdaad
volledig aan het milieu ten goede zul
len komen?
- Welke instantie zal het beheer gaan
voeren en hoe zal dat er uit zien?
- Wie bepaalt straks wanneer en hoe de
stormvloedkering moet worden ge
bruikt?
- Welke wettelijke status krijgt het gehele
pakket van maatregelen?
Op deze vragen uit het inleidend artikel
geeft het tijdschrift geen sluitend ant
woord, maar er worden door de auteurs
van de verschillende artikelen wel heel
duidelijke knelpunten gesignaleerd en
suggesties gedaan.
De serie van dertien artikelen is te verde
len in twee groepen.
De eerste groep van zeven artikelen heeft
een inventariserend en beschrijvend ka
rakter: hierin komt de huidige waarde van
de Oosterschelde naar voren, enkele
knelpunten voor de situatie na 1985 wor
den gesignaleerd, met name de grote on
zekerheid over het effect van het vermin
derde getij.
Het bodemleven, het plankton, de vogels
en de schorren worden in hun rijke
schakering beschreven.
In deze eerste groep bieden de artikelen
over de verdronken dorpen en het land
schap rond de Oosterschelde een verfris
sende afwisseling, door hun minder ge
specialiseerd en opsommend karakter.
Het artikel over de verdronken dorpen
geeft heel duidelijk het wispelturige ka
rakter van de Oosterschelde weer en de
strijd van de mens tegen dit water. Het
artikel over het landschap rond de Oos
terschelde betreft de beschrijving van een
wandeling langs een Oosterschelde dijk.
Zowel het uitzicht wordt beschreven als
de begroeiing van de verschillende
soorten dijkbekleding van de kruin van de
dijk tot even onder de laagwater lijn.
Bijzonder is het uitgebreide artikel over
de schelpdierenkultuur. Zowel een inte
ressant stuk geschiedenis als een stuk
toekomst visie. Het valt door zijn grote
lengte echter wel wat uit de toon.
De tweede groep van zes artikelen is meer
op de toekomst gericht en vormt een
strijdbaar geheel. Eerst wordt een over
zicht gegeven van de ingrepen die de
laatste jaren in het Oosterschelde gebied
zijn gedaan en er in de komende jaren
gedaan zullen worden. Tevens wordt ge
tracht de schade van deze ingrepen voor
het milieu aan te geven.
De volgende artikelen geven een duidelij
ke mening weer waarop het beleid gericht
zou moeten zijn. Uit de artikelen over de
waarde van de Oosterschelde voor vo
gels na 1985 en over de rekreatie rond de
Oosterschelde blijkt dat het inrich-
tingsbeleid van de Oosterschelde met
name wat de watersportrekreatie betreft,
eerder gericht zal moeten zijn op beper
king dan op uitbreiding.
Voorts wordt er gewaarschuwd voor de
gevolgen voor het milieu door eventuele
manipulaties met de peilerdam en wordt
er duidelijk geargumenteerde en felle kri
tiek geleverd op de visie van de
Stuurgroep Oosterschelde. In het inte
rimrapport Verkenningen inzake de ont
wikkelingen in het Oosterschelde gebied,
uitgebracht door de Stuurgroep Ooster
schelde (samengesteld uit o.a. vertegen
woordigers van provincie en aan de
Oosterschelde grenzende gemeenten)
worden zes modellen gepresenteerd. In
het eerste model wordt uitgegaan van
géén ontwikkeling van de rekreatie en een
optimalisering van de natuurwaarden en
visserijbelangen tot de periode 1985-
1987. In de volgende modellen is in toe
nemende mate ruimte voor ontwikkelin
gen op allerlei gebied reeds vóór de af
sluiting.
De stuurgroep heeft gekozen voor het
tweede model en daarmee voor een uit
breiding van het aantal ligplaatsen van
1500 boten vóór 1985.
De kritiek die in het artikel "Haalt de Oos
terschelde 1985" naar voren wordt ge
bracht, is gericht op hetfeitdat hiermee al
nieuwe ontwikkelingen (rekreatie) in
gang worden gezet vóórdat bekend is
wat er met het milieu van de Ooster
schelde na de afsluiting (1985) zal gaan
gebeuren.
Er wordt gepleit voor een verantwoor
delijkheid van de rijksoverheid voor het
beheer van de Oosterschelde, het rijk
heeft immers ook de ruim 3 miljard gul
den ekstra in de Oosterschelde geïnves
teerd. In het laatste artikel wordt een pla
nologisch raamwerk aangeduid waar
binnen beleids- en beheerstechnische
maatregelen mogelijk zijn: Oosterschel
de, een toekomstig Nationaal Zeepark!
Het Oosterscheldenummer van Zeeuws
Nieuws is een opvallend nummer, dat
een grotere verspreiding verdient dan de
gewoonlijke 3000 exemplaren. Laten we
hopen dat het zal kunnen bijdragen tot
een beter beheer van deze zeearm dan
van de Grevelingen.