OVER BOEKEN
Boerenhuis
Er zijn werken waaruit men opnieuw be
seft hoe belangrijk het bekijken van kaar
ten, tekeningen en schilderijen (en mi
niaturen) is. Bedoeld wordt het werk van
J. J. Voskuil: "Van vlechtwerk tot bak
steen. Geschiedenis van de wanden van
het boerenhuis in Nederland." De lay-out
mag dan niet 100% zijn, maar de vormge
ving steekt toch direct boven heel wat
werken in dit genre uit; het is een lust het
illustratiemateriaal te bekijken, dat
duidelijk een intrinsiek deel van het werk
uitmaakt.
Het materiaal over Zeeland is niet over
vloedig, maar toch voldoende om te con
cluderen, dat in deze provincie de over
gang naar baksteen in de 16e eeuw heeft
plaats gevonden. In de 17e eeuw kwam
op Walcheren geen vlechtwerk meer
voor. In dit werk is gebruik gemaakt van
een nog lang niet voldoende geëxplo
reerde bron die zich in het Scheepvaart
museum te Antwerpen bevindt: het pa
norama van Walcheren of Zelandiae des-
criptio. Een volledige uitgave van het
meer dan 10m lange panorama in kleur
zou dan ook zeer gewenst zijn.
Op het ogenblik worden weer schape-
stallen in Zeeland gebouwd, stallen die in
de middeleeuwen in Zeeland talrijk ge
weest moeten zijn. Twee voorbeelden
van schapestallen, die waarschijnlijk niet
zoveel van de Zeeuwse hebben afgewe
ken, kan men vinden op de illustraties
ontleend aan het getijdeboek van de
Hertog van Berry (11) en van het Bre
viarium Grimani (16).
In bijlage II wordt een overzicht gegeven
van de geraadpleegde of uit de literatuur
bekende topografische afbeeldingen,
chronologisch gerangschikt, uit Zeeland.
De uitgave is voor de auteur en de Stich
ting Historisch Boerderij-Onderzoek een
gelukwens waard.
J.J. Voskuil. Van vlechtwerk tot baksteen.
Geschiedenis van de wanden van het
boerenhuis in Nederland. Stichting Histo
risch Boerderij-Onderzoek. Arnhem
1979. f 84,-.
M.P. d. B.
Cats
"De hooggeleerd en zoetvloeiende dich
ter Jacob Cats" blijft in trek. Domien ten
Berge heeft met dit onder deze titel ver
schenen werk opnieuw een duidelijk eer
herstel willen geven voor de volksdichter,
die volgens Schotel de wijsheid echt in
pacht had:
Wi7 je ware wijsheid leren,
Wi7 je deugd en kennis meêren,
Klimmen dagelijks in beleid,
Vader Cats geeft u bescheid.
Wat gij weten kunt uit boeken,
Is bij vader Cats te zoeken.
Ten Berge voegt hieraan toe, dat het volk
in de werken van Cats een encyclopedie
voor het huisgezin heeft gezien. Verder
waren de boeken een lust voor het oog en
was de taal voor iedereen verstaanbaar.
Het zeer systematisch ingedeelde en
overzichtelijke werk met een biblio- en
biografie, een personen- en zakenregis
ter, heeft het aantrekkelijke voordeel de
stand van zaken in de waardering van
Cats duidelijk te hebben vastgelegd. De
meest spectaculaire "opwaardering" van
Cats als staatsman is die van Poelhekke:
"een van de sleutelfiguren in onze zeven-
tiende-eeuwse geschiedenis". Ten Berge
wil zo duidelijk mogelijk uit de verf laten
komen dat Cats alleen dan goed te ver
staan is wanneer men hem plaatst in de
lijst van zijn eigen tijd.
Geen redeneringen vanuit de tijd van de
criticus. Hij is het niet eens met de opmer
king van Meertens dat Cats in de eerste
plaats christen was en dan pas dichter.
Mag hij dan geen oorspronkelijk dichter
zijn, dat waren de andere "Parnasgan-
gers" evenmin. Het nieuwe boek over
Cats bevat heel wat stof tot nadenken en
tegenspraak.
Domien ten Berge. De hooggeleerde en
zoetvloeiende dichter Jacob Cats. 's-Gra-
venhage, 1979. 35,—.
M.P.d.B.
Kooger: Walcheren het jaar rond.
