over het ontstaan van de fortificaties in oost zeeuws-vlaanderen en aangrenzend gebied
14
afbeelding 4.
De ontwikkelingen tussen 1 586 en 1 608.
kasteel van Rupelmonde aan Parma's zij
de. Op dezelfde dag volgden de kastelen
van Temse, Burcht en Wissekerke.
Op 30 of 31 oktober gaven Axel en Hulst
zich vrijwillig over en werden door de
graaf van Roubaix bezet. De definitieve
capitulatievoorwaarden werden op 1 no
vember, in het hoofdkwartier te Eekloo,
door Parma vastgesteld. Het waren vrij
milde voorwaarden.
Op 4 november gaf het kasteel van Beve-
ren zich over. Een op 7 november begon
nen beleg van het kasteel van Zwijndrecht
moest na 3 dagen worden opgegeven.
Reeds onmiddellijk nadat Parma, Eekloo
bereikt had, besloten de Gecommitteerde
Raden van Zeeland om op de Wester-
schelde bewakingsschepen te leggen.
Op donderdag 3 november was Filips van
Hohelohe te Middelburg aangekomen,
daags daarna gevolgd door schepen en
troepen. Vanwege stormachtig weer kon
men eerst in de namiddag van zondag 6
november, tussen 3 en 4 uur, vertrekken.
Rond middernacht, bij het licht van helde
re maan, landde men bij Ter Neuze en
begon de ontscheping van 30 vaartuigen,
waarmee 10 vendels, grotendeels Duitse,
huursoldaten (ca. 1000 man) aan wal ge
bracht werden. Men begon aanstonds
met de versterking van de plaats en met
de bouw van een grote schans (Moffen
schans).
De opzet van deze ingreep was: aan Ant
werpen de vaart op de Schelde te verzeke
ren en de vijand, gelet op de ingesloten
positie van Gent, uit het Land van Waeste
verdrijven.
Al direct daarna, op 11 en 12 november,
vonden schermutselingen plaats met de
troepen van van Hohelohe en trachtte
men het werk aan de schans te verhinde
ren, door het uitvoeren van inundaties.
Van Spaanse zijde werden de verdedi
gingswerken van Sas van Gent, Axel en
Hulst uitgebreid. Bij Philippine werd de
schans St. Philip opgeworpen.
Inmiddels bereidde Antwerpen zich voor
op een Spaanse aanval door in allerijl for
ten en verdedigingswerken te bouwen. In
het ons direct aangrenzende gebied wer
den in 1583 o.a. opgericht: het fort Lief-
kenshoek (tegenover het reeds vroeger
gebouwde fort Lillo) en de ondersteu
ningsschansen St. Antonishoek, Terven-
ten en de Noord (dit is mogelijk fort Haef-
ten in Saeftinghe). Tevens werden inun
daties uitgevoerd aan de linker Schel-
deoever, met name bij Kalloo.
Het Staatse bruggehoofd bij Terneuzen
