over het ontstaan van de fortificaties in oost zeeuws-vlaanderen en aangrenzend gebied
23
afbeelding 17.
Plan van de in 1 645 uitgebreide vesting Sas van Gent.
Duidelijk is de ontwikkeling van deze vesting te zien: De in 1 577 gereedgekomen aanpassing van de verdedi
gingswerken tot een wal met 4 hoornwerken. Het Hoge Sas, kreeg in 1 602 aan de westzijde een uitbreiding
met het Lage Sas (Rapenburg). In 1 645 uitbreiding aan de oostzijde met een gedeelte van de St. Anthonypol-
der. Eveneens aan de oostzijde het hoornwerk het Pas van het Sas.
Aan de Linkerscheldeoever, liet de com
mandant van het fort Liefkenshoek, de
Doelpolder inunderen.
Ten gevolge van deze inundaties gingen
de forten Nassau en St. Mark, door
stroomaantasting, verloren.
De forten nabij Sas van Gent werden in
1673 ontmanteld. "Zij zouden alleen de
vijant van nut kunnen zijn", aldus de com
mandant van Sas van Gent.
Door de op 10 augustus 1678 te Nijmegen
gesloten vrede, werd deze oorlog met
Frankrijk beëindigd.
De in 1672 en 1673 uitgevoerde militaire
inundaties, die voor een belangrijk deel
instand bleven, hadden het gebied kwets
baar voor de zee gemaakt. De stormvloed
van 1682 kon ook vooral daar aangrijpen.
In het bijzonder in de omgeving van Zuid-
dorpe bracht deze stormvloed drastische
veranderingen in het bedijkingspatroon
teweeg. Het fort Moerspui werd door de
stroom dusdanig aangetast, dat het
moest worden verlaten.
De ontwikkelingen tussen 1682 en 1715
(afb. kaart 18)
De Vrede van Nijmegen van 1678 bracht
slechts gedurende korte tijd rust. Reeds in
1688 begon een nieuwe oorlog met
Frankrijk (de Negenjarige Oorlog) die op
20 september 1697 door de Vrede van
Rijswijk werd beëindigd. Hierbij verkreeg
de Republiek van Spanje het recht een
garnizoen te leggen in de voornaamste
Zuid-Nederlandse vestingsteden (1e Bar-
rièretractaat).
Deze oorlog betekende voor ons gebied
wel een dreiging, maar bracht geen ge
vechtshandelingen met zich mee.
Daar het duidelijk was dat Frankrijk zijn
aanspraken op de Zuidelijke-(Spaanse-)
Nederlanden niet zou opgeven, was men
in ons gebied mogelijk reeds voor de Ne
genjarige Oorlog begonnen met de uit
breiding van de verdedigingswerken.
In deze jaren verkreeg de vesting Sas van
Gent de prachtige vorm, die tot het einde
van de vorige eeuw behouden kon blijven
(afb. 19)
Rond Hulst werden de verdedigingswer
ken uitgebreid. Zo werd de dijktussen fort
Moerschans en fort Zandberg (Linie van
Communicatie) uitgebreid met bolwer
ken (z.g. redan) (afb. 20, 21, 22, 23). Ten
zuiden van deze linie werden in 1690 de
forten Grote- en Kleine Kijkuit gebouwd.
Tussen Hulst en Ter Eecken (Kapellebrug)
werden in 1700 deforten Grote-en Klei
ne Verrekijker aangelegd. Ten zuiden van
