over het ontstaan van de fortificaties in oost zeeuws-vlaanderen en aangrenzend gebied
28
afbeelding 25.
De Linie bij Axel, situatie in 1785.
De als gevolg van de ontwikkelingen in 1 744 aangelegde linie bij Axel, werd in de jaren 1 784 en 1 785 verder
aangepast.
vang gemaakt met de aanleg. In 1839 wa
ren zij voltooid, (afb. 26)
In de loop van deze eeuw zijn de vesting
werken van de voormalige vestingsteden
in Oost Zeeuws-Vlaanderen, op die van
Hulst na, verdwenen.
Tijdens de Duitse bezetting (1940-1944)
werden langs de (wester-)Schelde en
langs wegen in onze streek, bunkers en
schuttersonderkomens gebouwd.
In de wallen van Hulst en in de linie (van
Communicatie van Hulst naar het v.m.
fort Zandberg), werden bunkers, loopgra
ven en schuttersputten gemaakt. In de
winter van1942/1943kwam er in de Klein-
Kieldrechtpolder, in de directe omgeving
van de v.m. forten Grote- en Kleine Kij
kuit, een "radarkamp" in gebruik. Tot het
voorjaar van 1944 werden hier radar
waarnemingen van overtrekkende geal
lieerde vliegtuigen uitgevoerd. Toen
werd dit kamp ontmanteld, omdat de
Duitsers, evenals eeuwen geleden, mili
taire inundaties gingen uitvoeren. Geluk
kig konden deze door de inspanning van
de Nederlandse overheidsdiensten be
perkt blijven. Daartoe moesten wel
werken, w.o. de aanleg van kaden, uitge
voerd worden. Hiertoe hebben vele man
nelijke inwoners van de streek hun mede
werking verleend. Zij hebben dit waar
schijnlijk gevoeld als "moeten" verlenen.
Het werd gezien als hetwerk van de bezet
ter, terwijl het werkzaamheden waren van
de lokale overheid, om de onheilsdaad
van de bezetter te beperken.
Deze inundatie met zoet water werd uit
gevoerd tot een peil van N.A.P. 1,25m.
Begin september werden er eveneens
inundaties metzout water uitgevoerd (ge
deelten van de Melo- en Willem Hendriks
polder).
Zware gevechten werden nog uitgevoerd
langs de waterlinie tussen Axel en Hulst,
nabij Kijkuit. Kort na 20 september 1944
was Oost Zeeuws-Vlaanderen van de
Duitse bezetters bevrijd.
LITERATUURLIJST
Adriaanse, J.: Gedenkboek der Hulsterse stede 1180-
1930; Amsterdam 1930.
- Een oud Gedenkplaatje; Jaarboek 1932, Oudheid
kundige Kring "De Vier Ambachten" te Hulst.
Alberts, A.: De Hollanders komen ons vermoorden. De
scheiding tussen Noord- en Zuid Nederland, 1585-
1648; Amsterdam, 1975.
Alg. Rijksarchief Den Haag: Verhalen der Commissien
der Raad van State ter Inspectie der Fortificatiën en
Verpandingen (1650-1690).
Baan, J. van der: De Moffenschans, Cadsandria 3
(1856).
Bauwens, W.E.M.: De gebeurtenissen te St. Jansteen
gedurende de Oostenrijkse Successieoorlog; Jaarboek
1970/« oudheidkundige Kring "De Vier Ambachten" te
Hulst.
Brand, ing. K.J.J.: Bijdrage tot de historische geografie
van Oost Zeeuws-Vlaanderen; Jaarboek 1970/« oud
heidkundige Kring "De Vier Ambachten" te Hulst.
- Over het ontstaan van het Oost Zeeuws-Vlaamse
Polderland; Zeeuws Tijdschrift 1978, no.6.
- De fortificaties en vestingsteden in Oost Zeeuws-
Vlaanderen, Teksten en kaarten van de in het streek
museum "De Vier Ambachten" te Hulst aanwezige
permanente tentoonstelling, 1979.
Brand, P.J.: De belegeringen van Hulst in 1702 en 1747;
Jaarboek 1957, Oudheidkundige Kring "De Vier Am
bachten" te Hulst.
- De stad Hulst in de strijd tussen Maximiliaan van
Oostenrijk en de Vlaamse steden; Jaarboek 1962/7(5
oudheidkundige Kring "De Vier Ambachten" te
Hulst.
- Belegering van de stad Hulst in de jaren 1591 en
1596; Jaarboek 1964//CE oudheidkundige Kring "De
Vier Ambachten" te Hulst.
- Uit de geschiedenis van Saeftinge; Zeeuws Tijd
schrift 1967, no. 6.
- De geschiedenis van Hulst; Hulst, 1972.
- Wandeling over de wallen van Hulst; Zeeuws Tijd
schrift 1978, no. 5.
Bruin, M.P. de: Oost Zeeuws-Vlaanderen van de 16e
eeuw tot de Vrede van Munster; Zeeuws Tijdschrift
1956, no. 3/4.
- Een en ander over de polders rond Terneuzen en
Axel; Jaarboek 1957, Oudheidkundige Kring "De
Vier Ambachten" te Hulst.
Buise, M.A.: Het Groot Eiland centraal Uitgave Vo
gelwacht "De Steltkluut", Hulst 1977.
Cornelis, J.Ch.: Stad en Land van Philippine, in de histo
rie 1505-1955; IJzendijke, 1955.
Decavele, dr. J.: Eenheid en scheiding in de Nederlan
den 1555-1585; Gent 1976.
Denueé, J.: De loop van de Schelde van de zee tot
Rupelmonde in de XVe eeuw, Antwerpen, z.j.
De Wulf, Marcellijn: De verdedigingswerken uit de
Spaanse tijd in en om het Land van Waas; Jaarboek
1977, deel 80 Annalen van de Koninklijke Oudheidkun
dige Kring van het land van Waas.
Dieleman, P.: De verovering van Axel door Prins Mau-
rits in 1586 en de onmiddellijk daaraan voorafgaande
tijd; Terneuzen 1936.
- Oranje en Zeeuwsch-Vlaanderen; Jaarboek 1937,
Oudheidkundige Kring "De Vier Ambachten" te
Hulst.
Dool, W.H. van den: Canisvliet, een grensgeval; Mid
delburg 1974.
Eggen van Terlan, Prof. mr.J.: De veldtocht in Vlaande
ren van 1644. Graaf Ernst Isenburg - tegen Frederik
Hendrik; Overdruk in "enveloppe" no. 13, mei 1979 van
de Heemkundige Kring Sas van Gent.
Empel, H. van en H. Pieters: Zeeland door de eeuwen
heen, 2 delen; Middelburg 1935.
Elias, drs. B.G.J.: De Tachtigjarige Oorlog, Bussum
1977.
Fortenroute, Oost Zeeuwsch-Vlaanderen: Uitgave Ju
niorkamer Zeeuwsch-Vlaanderen; Provinciale V.V.V.,
Middelburg, z.j.
