schrabollen, hartjes en timpjes
176
Leuntje uit de roman ontegenzeglijk de
Maria Leuntje De Broekert (in 1896 te
Oost-Souburg geboren) uit de familiege
schiedenis en de 'Hendrik met de Neuze'
de Hendrik die in 1889 te Terneuzen werd
geboren als zoon van Jozina Loof uit Ter-
neuzen en Izak Brakman die afkomstig
was uit Groede en te Terneuzen brood
bakker was.
Zo leert men ook uit 'De geschiedenis van
de familie Brakman' dat de Oom Arie Cor-
nelis Levinus Kaan bij wie de hoofdfiguur
logeert timmerman van beroep is - het
geen misschien de houten blokjes bij de
pissijn mede verklaart.
Een naam die in de familiegeschiedenis
nogal eens opduikt is de vrouwennaam
Cathalijne. De familiegeschiedenis van
de familie Brakman gaat echter slechts
tot 1922. Het achttienjarige meisje dat in
de laatste hoofdstukken van de roman
een rol speelt is derhalve aan de hand van
die kroniek niet exact te situeren.
Het bladeren in de geschiedenis van zijn
familie riep bij de auteur allerlei 'kleurrij
ke en toch vage beelden' op die hem in
hoge mate inspireerden en hem aanzet
ten tot het schrijven van 'Een winterreis'.
Soms refereert de tekst rechtstreeks aan
passages die over de geschiedenis van
Zeeland handelen. Deze zijn zonder veel
moeite in de familiekroniek terug te vin
den: het ontstaan en het verdwijnen van
het eiland Wulpen, de franse bezetting
van Staats-Vlaanderen tijdens de Oosten
rijkse Successie-oorlog en dergelijke. Een
enkele maal haalt hij min of meer letterlijk
aan.
Een voorbeeld dat zijn werkwijze kan illu
streren. In hoofdstuk twee schrijft de au
teur over een bakkerij De Groene Beurze
te Middelburg:
'Op bladzij 101 vond hij eindelijk een bak
ker. Het was Jan Marinus, die 21 novem
ber 1743 te Groede het 'weereldlicht aan
schouwde'. Hij huwde met Catharina
Boudriez en was brood- en kleingoedbak-
ker. Hij bezat een huis en erve genaamd
'de Groene Beurze' bij de Grote Markt en
wel aan dezuidzijde. Daarzou dezon hem
dus wel dwars gezeten hebben, vandaar
misschien de groene bomen, die onge
twijfeld zijn schrabollen, hartjes en
timpjes beschut zouden hebben. Zijn bij
naam was 'de Franse bakker, onder de
groene bomen', want in de schaduw van
die bomen bakte hij Franse broodjes ofte
wel kadetjes. Maar misschien dankte hij
die bijnaam wel aan zijn vrouw. Boudriez
klonk Akijn in ieder geval Frans in de
oren.'
De J. A. Brakman die de familiegeschie
denis samenstelde, weidt nogal uit over
dit huis. Hij werd namelijk in De Groene
Beurze geboren en weet te melden:
'Jan Marinus Brakman was Mr brood- en
kleingoedbakker en woonde aan de
Groote Markt te Middelburg in het huis
Terneuzen vanaf watertoren met de te dempen oostelijke rijkswaterleiding en de te slopen buurt Java, '69.
