hans warren: kunst, mooie jongens, exotische romantiek en ornithologie
13
sche" verwoording, het kiezen van „on
beduidende" of „triviale" gebeurtenis
sen, de eenvoudige en beknopte manier
van vertellen accentueren het tragische
element in deze poëzie. Veel verzen be
ginnen losweg vertellend, maar altijd
komt er een regel waarin het gegeven
als het ware kantelt, „de wereld draait
een kwartslag om", en onverwachte,
verre perspectieven geven een licht ge
voel van duizeling, van kosmische
angst. We zien de beginregels dan in
een ander licht; en het gedicht gaat ver
der, het verhaal wordt uitverteld, en
eindigt dikwijls wat abrupt, soms in
zacht uitlopende woorden, soms in één
markante regel.
Ook de „gewone" taal is een integre
rend onderdeel van deze poëzie. Een
frans criticus spreekt van een „eenvou
dige, krachtige taal, die dicht bij de ge
wone spreektaal staat, en die juist daar
door in sterke mate lyrisch is; zozeer
munt ze er in uit het woord-ritme aan te
passen aan de details van het beeld, aan
de verbogen gedachtengang
Een goede omschrijving van „simpel
heid", vindt u ook niet?
„Simpelheid"
Wat mij betreft kan deze omschrijving
van de uiterlijke vorm van Kavafis' poë
zie er net zo goed een zijn van de uiterlij
ke vorm van het latere (lees: het door
Kavèfis beïnvloede) werk van Warren.
Ik kan begrijpen dat u, „sinds 1 970 ver
bonden aan de afdeling moderne Ne
derlandse Letterkunde van de Rijksuni
versiteit te Utrecht" (zo lees ik op de
voorkant van uw boek Het Komplot der
Vijftigers), alle simpelheid ten zeerste
betreurt: wég de telramen, wég de for
mules en computerprogramma's, wég
de psycho-analytische symbolenstaf-
kaart, wég de urenlange, wat zeg ik, de
wéken lange sessies waarbij het gedicht
in digitalen wordt uitgedrukt, in kolom
men gezet en tot een vierkantswortel
herleid.
In het spoor van het Experiment ont
stonden namelijk, in hetzelfde laborato
rium, de geschikte methoden om de
toendertijd nieuwe poëzie te „analyse
ren" (het woord alleen al), te „duiden",
te „onderzoeken". Langzamerhand
hebben deze methoden een dermate
geïnstitutionaliseerde autoriteit ver
worven, dat ze, vooral aan de universi
teiten, de maatstaf werden voor de poë
zie: de toepasbaarheid van de metho
des ging de waarde van de poëzie bepa
len. En waar de methodes tekort schie
ten, overbodig of gedateerd zijn, daar
vermoeden professoren en aan de
Rijksuniversiteit verbondenen „simpel-
DE CONDOR
Andesbewoners vangen de keizerlijke condor,
vrijheid's symbool, en binden
de vogels bij 't jaarfeest op stieren,
Spanjaarden, hun aartsvijanden
voor kampen op leven en dood zo geheten.
Rennend rukt de stier de condor haast uiteen,
hij hotst met zijn lappen van vleugels,
maar wint, want een man doodt de stier.
Dan worden de condors, wierookomwolkt
onder triomf geschreeuw van de rotsen geworpen,
feestlinten lang naslepend aan hun poten.
Sommigen kunnen nauw/ijks hun vleugels
meer uitslaan, ze rukken, ze wankelen,
niemand die 't merkt in het roezend gejubel,
de onoverwinlijke condors zijn vrij,
bloed gist en het stieren vlees geurt al.
Uit: Betreffende vogels, '74. Verz. Ged. p. 485.
NATUURLIJK
Natuurlijk moest die jongen in het duin
merken dat ik intens naar hem keek.
Natuurlijk kwam hij toen vlak langs me
met veel overbodige bewegingen
hoewel hij me zogezegd niet zag.
Natuurlijk begon hij een lenteballet
met een vriendje en een bai,
natuurlijk streek hij veel te meisjesachtig
telkens door zijn erg lange haar
en keek daarbij eens om,
flitsend gebid in duister gezicht.
Natuurlijk lag hij later
loom kauwend op een he/mspriet
in dat aandoenlijke verschoten badbroekje
helemaal alleen in een warme duinpan.
Natuurlijk ging ik zacht en ongemerkt weg
en natuurlijk heb ik daar de hele dag spijt van.
Uit: Winter in Pompei, '75. Verz. Ged. p. 570.