tumult op het kerkelijk erf in zierikzee
20
zijn en tot een leven in gerechtigheid uit
de volheid van het leven Gods bekwaam
zijn. leder mens, aldus van Hattem, dien
de te geloven in zijn persoonlijke weder
geboorte. Ook het niet erkennen van het
objectieve recht der Wet werd hem
zwaar aangerekend.3)
Dat er door sommigen - veel later - ta
melijk mild over van Hattem geoordeeld
werd, bewijst Prof. W. C. van Manen, die
aan het slot van een uitgebreide be
schouwing in De Gids van 1885 tot de
conclusie komt:
"Inderdaad mogen wij, ofschoon niet
blind voor de gevaren, aan elke predi
king van een lijdelijk Christendom ver
bonden, veilig aannemen, dat Pontiaan
van Hattem, ondanks zijn vaak zonder
ling worstelen met de taal, zijn soms
angstig zich vastklemmen aan de belij
denis der Gereformeerden en zijn bui
gen voor het hoog gezag der Schrift,
voor velen is geweest een lichtende ster
in den donkeren nacht der 17de en 18de
eeuwsche leer- en lettervergoding; een
heilzaam tegengif tegen een geestdoo-
dend en versteenend kerkgeloof; de wel
sprekende getuige van een beteren dag
voor nieuw en opgewekt godsdienstig
leven. Hij had een beter lot verdiend dan
hem onder de vervolgingswoede en de
heerschappij der bovendrijvende partij
in de Hervormde Kerk zijner dagen was
beschoren. De geschiedenis wijze hem
een eereplaats aan onder onze uitne-
mendste "mystieken en piëtisten". Pon
tiaan van Hattem was en blijft een merk
waardige verschijning in de ontwikke
ling van het leven der Gereformeerde
Kerken dezer landen."4)
Dat dergelijke uitspraken voor iemand
als Dr. P. J. Kromsigt als één van de lei
ders van de confessionelen en navolgers
van Hoedemaker en diens beginsel
"heel de Kerk en heel het volk", en te
genstander van de afscheiding door de
doleantie, dan weereen doorn in het oog
zijn, is ook weer begrijpelijk.5)
DINA JANS
En dan Dina Jans, eigenlijk Dina Jans
Vecke.6) Er is altijd gesteld dat ze te Sint
Philipsland geboren is. Dit zou dan ge
weest moeten zijn omstreeks 1660 of
hoogstens enkele jaren eerder. Recente
pogingen om dit te verifiëren aan de
hand van het genealogische materiaal
wat van Sint Philipsland nog bewaard
gebleven is, waarbij het tevens de be
doeling was om wat meer over haar af
komst en voorouders te weten te komen,
zijn echter op niets uitgelopen. Het is
aannemelijk dat ze van eenvoudige af
komst was, niettemin voldoende be
schaafd om dienstbode te zijn bij domi
nee Pontiaan van Hattem.
Hoelang ze dienstbode geweest is bij
van Hattem en wanneerze naar Zierikzee
vertrokken is, weten we niet. De reden
van haar komst juist in Zierikzee, zal zeer
waarschijnlijk geweest zijn dat reeds in
die tijd Zierikzee een aantal sympathi
santen van Pontiaan van Hattem her
bergde.
Van Hattem zelf was in de eerste weken
van 1685 geruime tijd in Zierikzee ge
weest en had volgens de kerkeraadsno-
tulen "vrij groote beroering veroorzaakt
in de gemoederen van verscheidenen
Het pand op de hoek van de Sint Domusstraat en de Lange Sint Jrnstraat, eens woonhuis van Dina Jans en haar man
Steven Dane.