i V.' §^pifad4cffcfj: PCANTARVM SYNONYMIA. mededelingen 35 r om n^c-Sdjétm^ jfljct>ntf|ctatt *- VLISSlNGHr.N,_ Ghcdmcktvoor Anthony Je Utae, Bruggheine Licht der Zcc-vacrtAls N u t 0 j o. ooncnde by de otide PORTRET VAN HET GENOOTSCHAP VI. De verzamelingen 4. De boeken en handschriften De boekerij behoort tot de oudste verzame lingen van het Genootschap. Reeds vanaf de oprichting stimuleerde men het schenken van recente wetenschappelijke werken door de auteurs. Zo schonk dr. Job Baster in 1768 zijn publicatie: „Over de voortteelingvan dieren en planten, dienende tot verklaring van het kruid kundig samenstel van de heer Linnaeus". Haar lem 1768. In de notulen van het Genootschap uit de 18e eeuw vindt men talloze van dergelijke aanbiedingen. Voor zover de geldmiddelen dit toelieten schafte het Genootschap ook zelf werken aan. Zo tekende men in op de Encyclopedie van Diderot en d'Alembert die in 1770-1780 verscheen. In de eerste helft van de 19e eeuw7, toen de aanbiedingen terugliepen, voerde men de re gel in dat ieder lid enige boeken behoorde te legateren. De grote bloei van het Genoot schap in de tweede helft van de vorige eeuw weerspiegelde zich ook in de boekenverza meling. De catalogus van 1846 telde 2234 w erken; die van F. Nagtglas uit 1883 ruim 5000 werken (waarbij vele omvangrijke als bijvoorbeeld de Notulen van de Staten van Zeeland). Ook trad in deze tijd een accent verschuiving op naar boeken over Zeeland, door Zeeuwen geschreven of in de provincie T V M PATRIARVM, T V M EXOTIC ARVM, IN WALACHR^A, ZEELANDI/E ÏNSVL Aji'.itA S CENTI V M audio re CASPARO PILLETÊRIO MONSPELIENSI MEDICINAL doctor e, Excudebat Richardus Scbilders.,lct\2ndlx. ördinura Typographic. 16 1 o< gedrukt. In de jaren 1898/99 werd de boe kenverzameling aan de Provinciale Biblio theek in bruikleen afgestaan, met uitzonde ring van werken die daar reeds voorhanden waren. Na deze tijd werden met name uit ruilverkeer verkregen boeken en tijdschrif ten aan de verzameling toegevoegd. De brand van 17 mei 1940 is met name voor het boekenbezit rampzalig geweest. Vele kostbare werken en de Zelandica waren in de kelders van de Provinciale Bibliotheek in de Lange Delft geborgen. Wat zich boven gronds bevond, met name de algemene wer ken en de tijdschriftenreeksen ging met het bestand van de Bibliotheek verloren terwijl de in de kelders geborgen boeken ernstige waterschade opliepen doordat een brand haard door middel van het onderwater zet ten van de kelders moest worden gedoofd. Na de oorlog ontving het Genootschap nog enige belangrijke collecties, de bibliotheek van mr. Th. G. van Eek en een groot aantal boeken van mr. J. H. Bybau. Ondanks de ramp van 1940 is de boekenver zameling nog van groot belang, met name het Zeeuwse bestanddeel. Tot de zeldzaam heden behoren onder meer enige incunabe len, de zogenaamde Indianenbijbel, het enig overgebleven exemplaar van de door John Elliot in het Indiaans vertaalde Bijbel, en de Atlas van Blaeu van 1647. Van de Zelandica zijn met name van belang de minder beken de uitgaven die men in andere bibliotheken nauwelijks aantreft. De vorming van de handschriftenverzame ling loopt parallel met die van de boekerij. Ook hier was aanvankelijk een breder inte ressesfeer, die zich geleidelijk tot het speci fiek Zeeuwse vernauwde. Vooral in de twee de helft van de vorige eeuw werd veel op vei lingen aangekocht uit de toen aan de markt komende verzamelingen van oude families en historische onderzoekers. Ook schonken vele leden van het Genootschap handschrif ten uit oud familiebezit. De handschriften werden aan het begin van deze eeuw aan de Provinciale Bibliotheek in bruikleen afgestaan. De handschriften die op grond van het herkomstbeginsel aan overheidsarchieven toebehoorden, werden aan deze gerestitueerd. Ook de handschriften ondergingen de ramp van 1940; zij bleven grotendeels gespaard, maar liepen ernstige waterschade op. Ook deze verzameling is nog van groot belang, met name voor het regionaal historisch on derzoek. Tot de zeldzaamheden behoren on der meer enige getijdenboeken, een aantal tractaten van Philippus Wielant, enige alba amicorum en handschriften van Bellamy. Helaas is nog geen inventaris van de boeken en handschriftenverzamelingen beschik baar. In het Beleidsplan van het Genoot schap is dit als een van de prioriteiten ge steld, niet alleen uit oogpunt van registratie maar vooral ook om dit materiaal voor on derzoek en publicatie te kunnen benutten, voor welk doel het bijeen is gebracht.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1982 | | pagina 41