DE VESTIGING VAN DE EERSTE MEDISCHE
SPECIALISTEN IN MIDDELBURG (IV)
De overige specialisten. Dr. J. Z. S. Pel
De huidarts
Patiënten met een huid- of geslachts
ziekte die, in de vorige eeuw, in een zie
kenhuis moesten worden opgenomen
kwamen terecht op de heelkundige af
deling waar ze door heelmeesters en la
ter door chirurgen behandeld werden.
Deze gang van zaken gold ook binnen
het Middelburgse Gasthuis.
Dankzij het temperamentvolle karakter
van Bolle - van 1879 tot 1909 hoofd
van de heelkundige afdeling - die zijn
jaarverslagen vaak van commentaar
voorzag, hebben we enige inzicht in de
toenmalige sociaalmedische verhou
dingen.
De kans op het krijgen van een ge
slachtsziekte moet in het Middelburg
van Bolle's dagen volop voorhanden
zijn geweest. Tot het eind van de vorige
eeuw bezat onze stad nog officiële bor
delen van waaruit regelmatig prosti-
tuées met een geslachtsziekte op de
heelkundige afdeling van het Gasthuis
werden opgenomen.
Als, in 1 898, maar één prostituée wordt
opgenomen, ontlokt dit uitzonderlijke
lage getal Bolle het volgende commen
taar: "ware dit beeld een juiste afspie
geling van het peil der zedelijkheid on
zer goede stad wij zouden ons verheu
gen in deze ideale toestand".
Na de sluiting van de stadsbordelen,
omstreeks 1898, zijn het, alweer vol
gens Bolle, de Middelburgse café's met
damesbediening waar burger en bui
tenman een venerische infectie kunnen
oplopen. Behalve naar deze café's
steekt Bolle zijn beschuldigende vinger
ook uit naar, wij citeren: "de onschuldi
ge boerenmeisjes die, aangelokt door
een beter loon en een luier! I leven, naar
de stad trekken waar ze een groot ge
vaar vormen voor de Middelburgse
jeugd. Bolle, die kennelijk meer be
zorgd was over het heil van Middel
burgs burgerzonen dan over het heil
van Walcherens plattelandsdochters,
voegt hieraan toe: "dat het Burgelijk
Armbestuur - dat anders nooit erg libe
raal is in het opdragen van patiënten
aan het Gasthuis - er gelukkig een open
oog voor heeft deze lichtekooien van de
straat te houden.
Ter illustratie een enkel opname cijfer.
In 1 884 hadden 8 van de in totaal 43! I
patiënten, die in dat jaar op de heelkun
dige afdeling werden opgenomen, een
huid- of geslachtsziekte (18%).
Een huidziekte die, rond de eeuwwisse
ling, relatief vaak tot ziekenhuisopname
leidde was favus. Deze schimmelinfec
tie, die vooral de diepere lagen van de
behaarde hoofdhuid aantastte en die
overwegend voorkwam bij kinderen uit
de onderste sociale bevolkingslaag,
vormde, door zijn grote besmettelijk
heid en zijn zeer slechte genezingsten
dens, destijds een belangrijk volksge
zondheidsprobleem.
Al in 1 894 hadden de Middelburgse ge
neesheren zich, bij monde van desecre-
taris van de afdeling Zeeland, schrifte
lijk tot het bestuur der Godshuizen ge
richt met de vraag of het mogelijk zou
zijn in het Gasthuis een polikliniek voor
favuspatiënten te openen. Het bestuur
gaat accoord maar per behandeling
moet er per kind een kwartje polikli-
niekkosten betaald worden. Omdat
noch het ziekenfonds noch het Burger
lijk Armbestuur polikliniekkosten ver
goedden en omdat voor een werkmans
gezin, dat van een weekloon van f 10,-
rond moest zien te komen, een uitgave
van f 1,50 per week, vooreen behande
ling die maanden tot jaren kon duren,
een volstrekte onmogelijkheid was,
maakte deze eis van het Gasthuisbe-
stuur de uitvoering van dit plan illusoir.
Gezien de brief die de secretaris van het
afdelingsbestuur als antwoord op dit
voorstel terugschrijft moet dit, van wei
nig sociaal gevoel getuigende, aanbod
van het bestuur der Godshuizen de
Middelburgse artsen kennelijk in het
verkeerde keelgat zijn geschoten. Deze
brief luidt: "onder hartelijke dankbetui
ging voor de betoonde vrijgevigheid
heb ik de eer U te berichten dat wij he
laas van Uw welwillend aanbod inzake
de behandeling der favuslijders geen
gebruik kunnen maken wegens de
enorme kosten daaraan verbonden".
Nog twintig jaar moeten de kinderen uit
de armlastige gezinnen met hun uiterst
onsmakelijk er uitziende, pijnlijke, ont
stoken hoofden rondlopen voordat er
een bestrijdingsplan komt.
Pas in 1 914 sluit het bestuur der Gods
huizen met het Gemeentebestuur een
aparte overeenkomst. Voor een bedrag
van f 275,- per jaar, te betalen door het
Gemeentebestuur, stelt het Gasthuis-
bestuur een lokaliteit en een verpleeg
ster beschikbaar waar een onbepaald
aantal favuskinderen een poliklinische
Albert Snethlage, huidarts, staande zesde van links;
Constant Orbaan, stralenarts, zittend tweede van links;
Arie Jan Hoorweg, tuberculosearts, staande eerste van links;
Wolrad Ulrich Schuurman zenuwarts, staande vierde van links;
Jan Willem Anne Franciscus van Maren Bentz van den Berg, kinderarts, staande tweede van links.
