de rijksnormaallessen te tholen 162 schoolinspectie, dat alle leerlingen op moesten gaan. Dit betekende, dat er strenger werd toegekeken bij de over gang van de derde naar de vierde klas. De eerste jaren werd er slechts lesgege ven in de verplichte vakken van de lage re school, opvoedkunde en methodiek. Spoedig kwam hier tekenonderwijs bij. De hiervoor noodzakelijke leerkracht werd enige jaren door de onderwijzers betaald. Nadat het tekenonderwijs in 1890 op de lagere school een verplicht vak werd, betaalde het rijk deze leer kracht. Behalve de leerboeken waren er voor dit onderwijs pleistermodellen, orna menten en pleisterkoppen uit de rijks gieterij te Delft. Vóór 1 890 zijn ook andere vakken inge voerd, namelijk wiskunde (meetkunde en algabra), Frans, gymnastiek, nuttig en fraaihandwerken voor meisjes en ge zondheidsleer. Dit laatste vak wasvoor- al toegespitst op de bestrijding van het alcoholisme. In 1 909 werd het vak kennis der natuur ingevoerd. De laatste jaren voor de opheffing werd in de derde en vierde klas scheikunde gegeven. Flet was ech ter geen examenvak, waardoor de be langstelling gering was. Lesmateriaal en excursies Volgens L. K. van Dijk was er veel mate riaal voor de lessen. Voor aardrijkskun de had men de beschikking over kaar ten, atlassen, platen - onder meer van de Indischeculturen - een globe en een tellurium. Met dit laatste toestel kon men de bewegingen van de maan en aarde aanschouwelijk maken. Voor het vak kennis der natuur had men een menselijk geraamte, een openge werkt torso, waardoor de organen in borst en buik te zien waren, modellen van een hart en strottenhoofd, geraam ten van dieren, opgezette vogels en die ren op alcohol. Plantkundig materiaal verzamelden de leerlingen in de polder. Ook ging men wel eens botaniseren op de Brabantse zandgronden en bezocht men dichter bij huis de buitenplaats van jhr. Jan van Vredenburg „Buitenzorg" met zijn plan tenkassen, orchideeën, palmen, bloe men en heesters. In de hoogste klas werden excursies ge maakt naar de bietsuikerfabriek, de spi ritusfabriek, de ijzergieterij en een drukkerij te Bergen op Zoom. Voor het bezoek werd een les aan het desbetref fende bedrijf gewijd. Verder was er een schoolbibliotheek op letterkundig gebied. Uit bijdragen van de onderwijskrachten was een boeken fonds gevormd, waardoor kinderen van minder draagkrachtige ouders leerboe ken van school konden krijgen. De praktijklessen vonden plaats op de school in de woonplaats van de leerling. Onder toezicht van de meester konden zij dan lesgeven. De voorschriften voor het verzuimen van lessen waren streng. Wanneer men langer dan tien dagen ziek was moest men een doktersverklaring meenemen. De opheffing In 1905 werd het 25-jarig bestaan ge vierd met een diner in „Flet Flof van Hol - land"; 's-avonds was er een reünie van onderwijzers en oud-leerlingen in het verenigingsgebouw „Non Semper" (thans Chr.-Geref. kerk) aan de Vis- straat. De wens dat men ook het 50-jarig be staan zou vieren, is niet in vervulling ge gaan. Door het reorganiseren van de onder wijzersopleidingen, die ten doel hadden het peil van de opleidingen te waarbor gen en op de kosten van de onderwij zersopleiding te bezuinigen, werd de rijksnormaalschool te Tholen evenals het merendeel van de 69 andere nor maalscholen met ingang van 1 mei 1 923 opgeheven. De voorbereidende klas werd reeds een jaar eerder geslo ten. Een audiëntie van eenTholense delega tie bij minister De Visser heeft geen in vloed op het besluit tot opheffing ge had. Na de sluiting vervolgden de leerlingen hun opleiding aan de kweekscholen te Goes en Zierikzee. Ook het lesmateriaal ging naar deze scholen. Flierdoor kwam een eind aan de enige inrichting op Tholen, die toen gelegen heid bood een goede betrekking te krij gen. Enige honderden onderwijzers en onderwijzeressen zijn op deze school gevormd. Velen haalden daarna in be- trekkelijkkortetijd hun hoofdakte. Door verdere studie konden sommige van hen leraar aan een HBS worden of kre gen andere goede banen bij de post en de belastingdienst. Bronnen: Gemeentearchief Tholen: Archief van de gemeente Tholen; ingekomen stukken, notulen, jaarverslagen en verder, inventarisno. 1 598. Rijksarchief in Zeeland: Archief van het toezicht op het lager onderwijs, inventarisno. 33, 35 en 70. Staatsbladen 1857, 1878, 1890, 1909. Provinciale verslagen 1857-1920. L. K. van Dijk: Zijn op schrift gestelde herinneringen inzake het onderwijs op Tholen. J. Meerman: „Het onderwijs te Tholen", lerseksche en Thoolsche courant 29 november 1 91 3. R. Turksma: „De geschiedenis van de opleiding tot onderwijzer in Nederland aan de openbare, prot - chr. en bijzonder neutrale instellingen", 1961. Proefschrift. Lager onderwijs in de spiegel der geschiedenis 1801-1976.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1982 | | pagina 20