wonen in middelburg
193
kreeg de burgemeester het woord. DeMiddelburgsche Courant
vermeldt verder:
'Door den burgemeester werd de verzekering gegeven van zijne
ingenomenheid met het doel der maatschappij, om den werk
man een goed huis te verschaffen, terwijl hij den wensch uitte
dat deze steen spoedig door vele andere gevolgd moge worden.
Nadat de steen was gelegd, betuigde de voorzitter den burge
meester zijne dank, waarbij hij de hoop uitsprak dat het zaad
heden gelegd, rijke vruchten mag dragen, eene hoop die bij het
flink optreden der maatschappij zeker niet zal beschaamd wor
den.'
Men vindt de naam 'Eendracht maakt macht' niet meerterug in
het contract van de naamloze vennootschap van 2 januari
1 879. Volgens artikel 1 draagt zij dan de naam van 'Middel-
burgsche Bouw- en Verhuurmaatschappij'. Over het doel wor
den wij ingelicht: 'het aankoopen of in erfpacht nemen van
gronden, het bouwen van woningen op dezelve en het verhuren
en verkoopen dier woningen'. Het is één van de vele maat
schappijtjes die in de tweede helft van de 1 9de eeuw werden
opgericht met een commercieel doel. Men liet de beschouwer
overigens niet in het ongewisse: in kapitalen prijkte op de
kroonlijst 'Bouw en Verhuurmaatschappij'.
De deelnemers aan deze maatschappij behoorden tot de mid
denstand, in Middelburg zo talrijk vertegenwoordigd: winke
liers en kooplieden (in verfstoffen, in lampen en gasornamen-
ten), timmerlieden, maar ook lagere ambtenaren (bode bij het
provinciaal bestuur, opzichter bij de gemeente-fabricage, con
cierge en amanuensis bij de Rijks hoogere burgerschool),
verder een boekhouder en een deurwaarder. Voorzitter Abra
ham Johannes Adriaansen is boekdrukker. Allen vertegen
woordigen die laag in de Middelburgse samenleving, die zelf
redelijk waren gehuisvest maar hun geld belegden in een
object waarvan vruchten - zij het in bescheiden mate - te ver
wachten waren. Dat zij zelf niet zo zeer aan woningen voor de
De huizen aan de Stationstraat met gedenksteen in portiek.
arbeiders gedacht hebben, komt naar voren bij een ander pro
ject. Dat het beslist geen speculanten zijn geweest blijkt uit de
circulaire van 5 juni 1 886 van deze Maatschappij. Gericht aan
belangstellenden meldt zij:
'Deze vereeniging heeft sedert dien tijd [1 878] steeds beschei
den haren weg gegaan en - al bestond vaak aandrang daartoe
van derden - zich nimmer gewaagd aan ondernemingen die,
naar het oordeel der leden, hare krachten te boven zouden
gaan. Hare daden - tot nu toe met goed gevolg bekroond - be
paalden zich tot het bouwen van een blok woningen aan den
Penninghoeksingel en de Lambrechtstraat, en tot het aankoo
pen van een woonhuis op den hoek der Wagen aarstraat en Ba
lans alhier. Reeds lang echter was hare aandacht gevallen op de
ledige en ontsierende erve liggende aan den Stationsweg al
hier, tegen het huis bewoond door den heer Verseput, groot on
geveer 7 aren, 7 centiaren, en was zij op het denkbeeld geko
men om daar woningen te bouwen.'
Het bestuur der Middelburgsche Bouw- en Verhuurmaat
schappij kan al bij circulaire van 23 januari 1 888 melden dat zij
behalve de twee huizen met tuinen die in 1 886 aan de Stations
weg werden gebouwd, ter plekke nog twee woningen wil stich
ten. Voorzitter is dan nog steeds A.J.Adriaansen, secretaris
P.W.H.de Kan, een boekhouder, en C.van Loopik, zonder be
drijf, hetgeen rentenier betekent.
De Stationsweg, de huidige Stationstraat, behoorde tot het ter
rein dat verkregen werd na de aanleg van het kanaal door Wal
cheren en de spoorwegwerken. In 1 872 was het zover dat de
treinen Middelburg konden bereiken. Middelburg koesterde
zoals eerder gezegd, grote verwachtingen over de aangelegde
Loskade en de bouwterreinen in de omgeving, maar de mag
neetwerking bleef uit. Lange tijd stond als eenling in een kale
vlakte het huis van A.A. Fokker met op de arduinsteen het jaar
tal 1879. Pas na 1890 verrijzen er de herenhuizen die nog
steeds een aantrekkelijke wand van de Loskade vormen. Eerder
verschenen tussen deze wand en de achterzijde van de Koren-
