veldzigt: van buitenplaats tot kwekerij
209
aan de Schroeweg tegenover de bui
tenplaats te rooien en in de plaats een rij
olmen te planten.,2)
Bestond „Veldzigt", wijk V no. 11 in
1849 - toen het op de weduwe Snouck
Hurgronje overging - uiteen herenhuis,
tuinmanswoning, verdere gebouwen en
bos (ongeveer 6 bunders), in 1 864 om
vat het landgoed met het omringende
v/eiland 13 bunders (ha).
Anthony Pieter Snouck Hurgronje en
zijn zus Sophia Wilhelmina, het vierde
en derde kind van het echtpaar Snouck
Hurgronje-Lambrechtsen erfden „Veld
zigt"; zij lieten het in 1 865 verbouwen.
Ook zij verbleven er in de zomer en
woonden 's winters aan de Rouaanse-
kaai.
Mr. Anthony Pieter Snouck Hurgronje,
geboren Middelburg 30 november
1826, was gemeenteraadslid (1871-
1901) en kantonrechter.
Rond 1865 ontstond het plan gedeel
ten van „Veldzigt" te onteigenen voor
de aanleg van de spoorweg naar Vlis-
singen. A. P. Snouck Hurgronje ge
bruikte dan ook al zijn invloed om aan
tasting van „Veldzigt" te voorkomen,
niet zonder resultaat; de spoorweg
kwam uiteindelijk iets noordelijker
langs het kanaal te liggen (een gedeelte
van de bolwerken en deVlissingsepoort
moesten echter voor deze werken wij
ken). De zuster van Anthony Pieter So
phia Wilhelmina (geboren Middelburg
november 1825, overleden „Veld
zigt" 1 november 1912) bleef onge
huwd.
Over het leven op „Veldzigt" worden wij
ingelicht door Hen Kan. Tanthe Phie
was algemeen gezocht en geliefd bij
haar talrijke neven en nichten om haar
vrolijkheid, gulheid en hartelijkheid. Zij
was bovendien een verstandige ontwik
kelde vrouw envoi toewijding vóórhaar
ongehuwde broer (oom Toon).
Hij vervolgt: „In de uitgestrekte moes
tuin groeide alles wat maar denkbaar
was, het uitzicht achter het grote huis
over gazons, vijver, bomen en struiken
op weilanden erachter landelijk rustig
en mooi.
Er was een ruime zijkamer in het huis,
waar Zwarte Piet (een kaartspel) werd
gespeeld. Het logeren op „Veldzigt"
was één genot.
Ik denk aan het bosch met de wilde
bloemen, primula's e.d., die men pluk
ken mocht, de boomgaard, de perziken
en abrikozen, aardbeien, de eenden en
de kippen, de roeiboot, het ruime tuin
manshuis en de stal enz. enz.
De grote kamers (van het huis) hadden
een stijve ouderwetse pracht (er hingen
grote spiegels). Personeel werd niet
meer gehouden (in de laatste jaren).
Fortuin en meubels werden na zijn over
lijden (van A. P. Snouck Hurgronje) on
der de familie verdeeld."13)
Anthony Pieter en Sophia Wilhelmina
Snouck Hurgronje kochten op 2 de
cember 1884 van Jan Tak, koopman,
de naast „Veldzigt" gesitueerde buiten
plaats „Welgelegen" met huizen, koe
pels, schuur en broeikas, vijver, sprink
en tuin.I4)
Eén van de koepels van „Welgelegen"
lag aan de straatweg. De koepel waar
tante Phie met haar neven en nichten
veelal thee placht te drinken, werd in
mei 1940 verwoest. Een fraai rieten
dak, stenen bogen boven deramen, een
gietijzeren pilaar (mogelijk de pilaar,
bewaard op de zolder van „Veldzigt")
en hekwerk sierden de koepel.
De buitenplaats in de 20e eeuw
De verkoop van 1914
Openbare verkoop van de buitenplaats
„Veldzigt", de villa „Gaternisse" en
daarachter gelegen weilanden vond
plaats door de erven van Mr. A. P.
Snouck Hurgronje op 17 juni 1914 in
de bovenzaal van de Sociëteit „De Ver
genoeging" aan de (Grote) Markt te
Middelburg, ten overstaan van notaris
Blaupot ten Cate.15)
Bezichtiging van de buitenplaats was
van 3 tot 1 6 juni mogelijk met een toe
gangsbewijs ten bate van de Vereeni-
ging Kindervoeding.
De als zeer fraai aangelegde buiten
plaats bestond uit een herenhuis met
koetshuis, oranjerie (plantenkas), hoen
derpark, moestuin met broeibakken en
ramen, oprijlaan, vijvers, bruggen,
prieëlen en bergplaatsen.
De grond was beplant met zware op
gaande bomen, verschillende soorten
heesters, sierplanten en fruitbomen.
Het huis bevatte beneden: 5 kamers,
provisiekamers, mangelkamers, badka
mer, kelders en ruime waranda; en bo
ven: acht grote en kleine kamers.
Mr. A. P. Snouck Hurgronje, 61 jaar {in album leden
Zeeuwsch Genootschap, 1 maart 1 887) met hand
tekening. (Foto: C. W. Bauer).
dienstbodekamer en grote zolder.
Voor overname van de brandkast moest
de koper f 40,- betalen.
De houten schuur bij de oranjerie bleef
eigendom van de tuinbaas.I6)
„Veldzigt", de koepel, bouwterrein en
weiland met sprink gingen voor
f 1 8.538,- naar Jan Lindenbergh Cor-
neliszoon, aannemer, wonend in We-
meldinge. De moestuin met onder an
dere de tuinmanswoning, kassen, ker
senboomgaard, vruchtbomen en
groenten, met de villa „Gaternisse" en
het bouwterrein hoek Oude Vlissingse-
weg/Schroeweg (waar in 1916 „Zorg-
vrij" werd gebouwd) werd gekocht door
Abraham Adriaan de Wilde, aannemer
te Goes, voor f 1 2.000,-.
Het herenhuis „Gaternisse" (met berg
plaatsen en tuin) bestond uit drie ka
mers, provisiekamer, keuken en kelder
beneden en boven 6 kamers, dienstbo
denkamer en zolder. Voor de nu nog
aanwezige groengeschilderde, houten
zonneblinden moest de koperf 36,- be
talen.
De weilanden achter de buitenplaats,
die reikten tot aan de Oude Schroeweg
werden verkocht aan de Naamloze Ven
nootschap „Boomkweekerij en Zaad-
handel Walcheren" te Middelburg.
Koopbedrag f 20.747,-.