veldzigt: van buitenplaats tot kwekerij
210
De koepel aan de hoek bij de watergang, circa
1 900.
Zo viel vanaf 1 914 de buitenplaats, die
bijna 100 jaar bijeen was gehouden,
uiteen. Op een deel van de weilanden
tot aan de tegenwoordige Prinsenlaan
verrees vanaf 1966 de wijk Middel
burg-Zuid. De daarachter gelegen
grond totaandeOudeSchroeweg bleef
bouwland. De grasvelden, grenzend
aan de kwekerij, tussen de lage flats
vóór de Statenlaan, werden in 1978
met woningen bebouwd. De kwekerij is
nu een blijvende groenstrook in een
woonwijk.
De familie Lindenbergh (foto p. 212)
Jan Lindenbergh, die de buitenplaats in
1914 kocht, ontving relaties op „Veld
zigt" en hield er tuinfeesten, waaronder
andere het Westkappels dameskoor en
mannenkoor zongen (J. Lindenbergh
was aannemer van het onderhoud van
de Westkappelse zeedijk). Bij het sta
tion van Middelburg, op korte afstand
gelegen, had hij een opslagplaats van
bouwmaterialen.
Jan Lindenbergh, geboren Wemeldin-
ge 7 februari 1867, overleed op 26 juni
1 942 aldaar. De weduwe Lindenbergh
schonk op 1 5 april 1 944 aan de burge
meestervan Middelburg destukken be
treffende de buitenplaats „Veldzigt"
van 1656-1858 (voornamelijk ver
koopakten), die deze bij het Rijksarchief
in Zeeland ter bewaring gaf. In 1977
werden de stukken teruggeschonken
aan het Gemeentearchief te Middel
burg.
Na het kinderloos overlijden van me
vrouw Teeuvkens, weduwe Linden
bergh op 9 augustus 1 951 (Wemeldin-
ge) kwam de kwekerij aan de broer van
J. Lindenbergh: M. C. Lindenbergh en
na diens dood aanCornelisMarinus Lin
denbergh, zijn zoon.
Laurus Hendrik Lindenbergh erfde de
kwekerij van zijn vader C. M. Linden
bergh (overleden 1 augustus 1971).
L. H. Lindenbergh ging na de verkoop
van „Veldzigt" aan Werkplaatsen Wal
cheren in juni 1 973 in de fruitteelt (te
Wemeldinge) en oesterteelt (te Yerse-
ke).
Het tuinpersoneel (foto p. 212)
Een foto van circa 1864 toont ons de
tuinman van „Veldzigt", W. de Witte,
staande op het bruggetje in de tuin.17)
W. M. de Witte (zijn zoon) woont van
1874-1902 in de tuinmanswoning op
„Veldzigt", gevolgd door G. de Witte
(met zijn moeder de weduwe De Witte,
mevrouw Wisse), die tot 1916 daar
blijft wonen en dan verhuist naar de
Schroeweg.
De groepsfoto van tuinlieden van
„Veldzigt", circa 1910 telt al 9 man per
soneel, waarbij leden van het gezin-De
Witte (het was gebruikelijk, dat de
zoons van de tuinman op de buiten
plaats meewerkten).18)
De tuinman J. Manni heeft als tuinman
van 1 921-1 940 in de tuinmanswoning
gewoond. De tuinman van „Veldzigt"
(en wel de voorman) was belast met het
onderhoud van de grote moestuin.
De jachtopziener C. Duine woonde als
beheerder op de buitenplaats voor de
familie Lindenbergh in het huis op
„Veldzigt" (1938-1940).
Na de oorlog trok in 1 947 het gezin van
de voorman W. Geldof in het bovenge
deelte van het huis en wel tot 1 968.19)
De broer van J. Lindenbergh, M. C. L.
Lindenbergh nam aan het eind van de
jaren veertig het grootste deel van de
werklieden op „Veldzigt" mee naar zijn
kwekerij in Wemeldinge. Om de achter
gebleven fruittelers aan het werk te
houden werd op „Veldzigt" in de vijfti
ger en zestiger jaren fruit om te sorteren
uit Zuid-Beveland aangevoerd.
Veldzigt in de jaren 1940-1944
Al de eerste dag van de tweede wereld
oorlog, 10 mei 1 940, namen de in Mid
delburg gelegerde Franse militairen en
onderofficieren „Veldzigt" in gebruik.
De secretaris van Middelburg mr. M. W.
G. van der Veur vertelt in zijn dagboek:
14 mei
In de vooravond fietsten mijn vrouw en
ik, onder luchtalarm naar de buiten
plaats „Veldzicht" aan de Oude Vlis-
singseweg om ten verzoek van de bur
gemeester te zien wat daar nodig is
voor inrichting tot kwartier van de Fran
se staf.
22 mei
De Fransen hebben bij hun vlucht aan
de Oude Vlissingseweg talrijke leger-
paarden achtergelaten die langs het
Kanaal onbeheerd ronddwalen en ge
brek aan voedsel gaan krijgen."20)
De Duitse Wehrmacht vorderde in
1 940 „Veldzigt" om op een betonnen
plaat op de buitenplaats paarden te
stallen.
Een groot aantal bunkers werd door de
Arbeidsdienst op het terrein gebouwd
(1942-1943), dienend voor allerlei
voorraden, waaronder munitie.
Door plaatsing van geschutsstellingen
veranderde „Veldzigt" in een militair
object (vanaf deze plaats kon men over
het Kanaal door Walcheren heenkij
ken). Door de inundatie van Walcheren
in oktober 1944 (7 oktober stond het
water 40-50 cm hoog, de achtste
moesten de bewoners van de Oude
Vlissingseweg voor het water vluch
ten), kwam de gehele buitenplaats on
der water te staan waardoor deze voor
de Duitsers onbruikbaar werd.
De kwekerij vanaf 1945
Na de drooglegging van het terrein van
„Veldzigt" in 1 945 heeft de Dienst Uit
voerende Werken alle obstakels in de
grond (bunkers enz.) opgeruimd. Men
begon al vrij snel de grond, die echter
zwaar geleden had onder het zoute wa
ter, weer geschikt te maken voor fruit
teelt. Na 1 947 kon men pas met nieuwe
beplanting beginnen. De vijver, die vol
