EEN WERELDPODIUM VOOR DE KUNST;
DE GRAANBEURS, MIDDELBURGS
MOOISTE MONUMENT Art Keizer
Middelburg is een groot aantal monumenten rijk. De Kuiperspoort, het Abdijcomplex
en de Kloveniersdoelen zijn maar enkele voorbeelden van oude gebouwen die het
waard zijn eens bezichtigd te worden. Met name het gotische stadhuis met zijn vlees
hal geniet meer dan alleen plaatselijke bekendheid.
Graanbeurs
Minder bekend is de Graanbeurs op het
Damplein. Dit pseudo-monumentale
paviljoentje, een verhoogde vloer over
dekt door een leien dak op 14 zuiltjes,
ziet er weliswaar stokoud uit, maar
staat daar pas zo'n 25 jaar. Nadat een
oud stratenblok met een graanbeurs te
gen de vlakte was gegooid, verrees dit
optrekje midden op de ontstane open
plek om de kaalslag enigszins te ca
moufleren en de ruimte een accent te
geven. Men noemde het „Graanbeurs"
maar het semi-authentieke bouwsel is
nooit als zodanig in gebruik geweest.
En iedereen kan de verbasterde bouw
stijl als kitsch herkennen.
Toch heeft het gebouwtje de status van
beschermd monument gekregen nadat
de in Middelburg wonende kunstenaar
Marinus Boezem er zijn „Wereldpo
dium voor de Kunst" begon. Hij heeftop
6 februari 1976 het gebouwtje „ge
woon geclaimd, zonder de gemeente er
ook maar enigszins in te kennen en zon
der er toestemming voor te vragen",
door de bestrating op te breken en er
een openingssteen met de tekst „Podio
del Mondo per l'Arte" voor in de plaats
te leggen. Over dit gebaar, de creatieve
actie van een zich informeel opstellend
kunstenaar, kwamen vragen in de Mid
delburgse gemeenteraad; of Boezem
wel zo maar openbaar plaveisel mocht
opbreken om het door kunst te vervan
gen?? Pas na veel moeite kreeg hij in
1 977 toestemming om de vloer van het
gebouwtje te gebruiken als podium
waar kunstenaars hun stellingen, op
vattingen en werken kunnen poneren.
Middelburg kreeg er een nieuwtje bij en
is uiteindelijk best trots op zijn aldus
verworven cultuurgoed. Er werd haast
gemaakt deze nog geen 30 jaar oude
architectuur op de al zo gevulde monu
mentenlijst te plaatsen. De VVV-folder
vermeldt fier dat Middelburg ook een
monument voor hedendaagse kunst
bezit. Iedere extra attractie is in een toe
ristenstad welkom.
Gebeitelde visies
Intussen is Middelburg sinds Boezem
de onooglijke „Graanbeurs" omdoopte
in „Podio del Mondo per l'Arte", heel
wat magistrale kunstwerken rijker. Elk
jaar leggen enkele kunstenaars hun in
steen gebeitelde visies neer in de vloer
van het optrekje en zo ontstaat er een
collectief van levende ideeën, denk
beelden van moderne kunst, die be
waard zullen blijven voor de toekomst.
Boezem weet al hoe hij zijn instituut
voor „Actuele Kunst en de Toekomstige
Avant-Garde" gaat sluiten. Hij zal in het
midden van het podium een bronzen
paaltje slaan. Nog zo'n paaltje komt er
onder, aan de andere kant van de we
reld in Nieuw-Zeeland. Vanaf dat mo
ment zullen deze paaltjes de nieuwe
draaias van de wereldbol markeren.
Volgens het lumineuze idee zal de we
reldschokkende actie van het Paaltje
Slaan ervoor zorgen dat binnen afzien
bare tijd alles om Middelburg zal
draaien; het magisch centrum voor de
hedendaagse kunst in de wereld.
Moderne kunst
De kunstverzameling die hier in acht
jaar bijeen is gebracht, heeft een hoop
goede boodschappen te vertellen. Boe
zem zegt er zelf over dat hij de maat
schappij-kritische kant van kunst en de
kwaliteit van het neergelegde idee aan
de orde wil stellen. Men is daar voor
beeldig in geslaagd. Weliswaar moeten
we de maatschappij-kritische kant van
de meeste gedachtestenen aan de on
derkant vermoeden, maar hoe het ook
zij, het is zeker zo dat de kwaliteit van
het neergelegde idee bij alle bijdragen
duidelijk aan de oppervlakte treedt. Dat
kan ook niet anders, want Boezem ver
zorgt hoogst persoonlijk deselectie van
kunstenaars die een steen mogen leg
gen. Middels allerhand lezenswaardige
en leerzame visies van de genodigde
beroemdheden, zoals Boezem'szwager
Willem Buijs, geraakt de beschouwer
van het Podio op een hoger plan. Dank
zij dit podium weten we nu waar de arm
van de Venus van Milo werd terugge
vonden; dankzij de kruislocatie van
Ewert Hilgemann kunnen we constate
ren dat de zon in Middelburg in het we
sten ondergaat. Willem Buijs heeft
klaarblijkelijk getwijfeld of hij über
haupt wel een idee had en hij heeft dit
op onnavolgbare wijze vastgelegd in
zijn stenen YES/ NO. De Random Artist
Herman de Vries liet op grond van toe
val het „Hic et Ubique" uit zijn brein rol
len, dat hij vertaalde in „Here and Eve
rywhere". Van dode taal naar levende
kunst, hier, daar, everywaarll! Iemand
die nog meer respect afdwingt is Erne
sto Tatafiori, die aan de hoeken van het
paviljoentje veren bevestigde waarbij
hij vond dat het podium nu kon opvlie
gen. En ook wil ik nogmaals refereren
aan die paaltjes en draaias, weet u wel;
een idee waar de Italiaanse kunstenaar
Manzoni, die in '61 de aarde tot zijn
kunstwerk verklaarde door er een sok
kel op te zetten, niet aan kan tippen.
Boter, kaas en eieren
Naar aanleiding van een artikeltje in de
Volkskrant van 5 juni, kwam ik in ge
sprek met de jonge kunstenaar Wielaert
die zich geroepen voelde zijn steen bij
te dragen aan de verheven stellingna-