bij het 175-jarig bestaan van de wilhelminapolder
176
aan de bevolking van het Wilhelmina-
huis en de publicatie van het gedenk
boek van Van der Poel. Het is nog zo
kort geleden, vijf en twintig jaar. Maar
wat hebben de veranderingen, die toen
al volop aan de gang waren, zich daarna
in een razendsnel tempo verdervoltrok-
ken.
1959: nog altijd het werkpaard als le
vende krachtbron in bedrijf, hoewel
toen al sterk teruggedrongen door de
mechanisatie. Van de 200 paarden uit
de periode vóór de oorlog, waren er nog
ongeveer 90 overgebleven.
„Paardenkracht en paardekracht.
Op het moderne landbouwbedrijf
Wilhelminapolder bij Goes kunt u
deze tegenstelling vinden. Als in
een wijdse prairie draven er grote
groepen paarden terwijl even ver
derop het leger tractoren grom
mend uitrukt. De paarden zullen op
den duur de ongelijke strijd verlie
zen, maar nu zijn zij nog een bruik
baar stuk natuurpracht."52)
Nog bijna 200 mensen in dienst. Voor
zichtige veronderstelling dan:
„We zouden, meent ir. Minderhoud,
indien het bedrijf daarop wordt in
gesteld, genoeg hebben aan 1 25 in
plaats van tweehonderd mensen en
een driehonderdduizend gulden
minder aan loon kunnen uitge
ven."53)
Een al duidelijk op gang gekomen cen
tralisatie in de bedrijfsvoering.
„Toch wordt de zes bedrijfsboeren
op de zes bedrijven van de Wilhel
minapolder: Mosselbank, Goenje,
Hongersdijk, Rotterdam, Oost-Be
veland en Waterloo, de nodige vrij
heid gegeven in het beheren van
hun gemiddeld 225 ha grote be
drijf."54)
Van de huizen in het dorp zijn er dan
nog 160 eigendom van de polder.
1984: de paarden zijn, behalve bij een
enkele echte liefhebber, al lang verge
ten. Het zou maar tot 1 964 duren eer
het laatste paard het veld moest rui
men.
Het aantal mensen in dienst van de pol
der bedraagt nu in totaal 46, inclusief
onderhouds- en administratief perso
neel en waarvan 22 trekkerchauffeurs.
Geen echte bedrijfsboeren meer om de
afzonderlijke stukken van de polder te
beheren. Hun taak is al lang overgeno
men door twee bedrijfsleiders, die over
het hele gebied van de polder opereren,
ieder op hun eigen werkterrein.
Het huizenbezit in het dorp wat ver
huurd wordt, is geslonken tot 41Er is
nu dus zeker geen sprake meer van een
overwegende invloed van de polder op
het dorp.
Het oude is voorbijgegaan: het is tevens
van toepassing op het verdwenen zijn
van het enorme verschil tussen ener-
Bouwterrein voor de nieuwe sluis, oostelijk van het Goese Sas. (foto Deltaphot, 1 983)
Wilhelminadorp uit de lucht gezien, (foto Slagboom, 1971)