startende bedrijven in midden- en noord-zeeland
212
gebeurd met deze bedrijven. Van elk
bedrijf is onder andere de vestigings
plaats, het jaar van oprichting, het aan
tal werknemers en de aard van de be
drijfsactiviteiten vastgelegd. Om prak
tische redenen (de benodigde informa
tie moest handmatig verzameld wor
den) is het onderzoek beperkt tot het
„wel en wee" van nieuwe bedrijven uit
1970, 1975 en 1980.
4. Enkele resultaten
a. Steeds meer startende bedrijven
In deze drie jaargangen zijn in totaal
1293 bedrijven ingeschreven in het
Handelsregister. Tussen 1 970 en 1 980
is het aantal inschrijvingen verdubbeld
van (bijna) 300 tot (bijna) 600 per jaar,
zodat geconcludeerd kan worden dat in
Midden- en Noord-Zeeland het aantal
starters na 1 970 aanzienlijk istoegeno-
men.
Het zijn natuurlijk niet alleen Zeeuwen
die in Midden- en Noord-Zeeland een
bedrijf beginnen. Uit het onderzoek valt
op dat zich hier steeds meer niet-
zeeuwse bedrijven hebben gevestigd.
Het gaat dan om de vestiging van filiaal
bedrijven en van al bestaande onderne
mingen die van elders afkomstig zijn. In
1980 kwam niet minder dan 20% van
de (voor Zeeland) nieuwe bedrijven van
elders, waarvan ongeveer de helft uit
Zuid-Holland. Het ligt voor de hand dat
de verbeterde ontsluiting van Zeeland
aan deze ontwikkeling belangrijk heeft
bijgedragen.
Omdat op Walcheren de meeste men
sen wonen is het niet verwonderlijk dat
daar voortdurend meer nieuwe bedrij
ven zijn gestart dan op de overige eilan
den. Houden we rekening met de bevol
kingsomvang dan scoort Schouwen-
Duiveland in elk jaar het hoogst. Per
10.000 inwoners kwamen in 1980 in
dit gebied 25 starters tot stand, tegen
bijna 20 op de Bevelanden. Walcheren
telde niet meer dan 1 8 nieuwe bedrij
ven, terwijl Tholen/St.-Philipsland hek
kensluiter was met amper 1 5 startende
bedrijven. Deze volgorde tussen de ei
landen gold ook in 1970 en 1975.
b. Veel starters in de dienstverlening
en in de detailhandel
Het ene bedrijf is het andere niet. Het is
wel aardig dat er steeds meer bedrijven
worden gestart, maar belangrijk is ook
de soort van nieuwe bedrijven. Het is
bekend dat in het algemeen meerwaar
de wordt toegekend aan een industrieel
bedrijf, dat een nieuw produkt voor een
buitenlandse afzetmarkt vervaardigt,
dan aan een kappers- of cafébedrijf, al
thans uit economisch oogpunt.
Niet minder dan 36% van het totaal
aantal nieuwe bedrijven in de drie be
schouwde jaren kan gerekend worden
tot de dienstensector. Er zijn veel star
ters in de volgende branches geregi
streerd: pedicures en schoonheidsinsti
tuten (60), schoonmaakbedrijven (41),
autorijscholen (24), adviesbureaus (94)
en zogenaamde houdstermaatschap
pijen (78).
Ook in de middenstand zijn veel nieuwe
bedrijven opgericht. In de drie jaargan
gen werden in totaal 295 winkels inge
schreven. In de horeca, waaronder ca-
fé's, restaurants en kampeerbedrijven,
kwamen bijna 150 initiatieven tot
stand.
Het aantal starters in de industrie, het
ambacht en de bouw, belangrijke „trek
paarden" van onze economie, was ge
ring. In totaal zijn iets meer dan hon
derd bedrijven van industriële, maar
vooral van ambachtelijke aard gestart.
Ook de bouw was slechts karig bedeeld
met amper 75 nieuwe bedrijven.
c. Veel bedrijven haken
na korte tijd af
Men mag verwachten dat de onderne-
mer-in-spé niet over één nacht ijs gaat
wanneer hij besluit voor zichzelf te be
ginnen. Niet alleen zal hij vaak een „vei
lige" baan (en inkomen) moeten opge
ven, maar een eigen bedrijf vergt ge
woonlijk fikse investeringen in huisves
ting, inventaris, machines enz. Daarbij
komt dat nog maar afgewacht moet
worden of een voldoende klantenkring
verworven kan worden.
Het is daarom op zijn zachtst gezegd
verwonderlijk dat een groot aantal,
soms met veel elan en energie opgezet
te, bedrijven al vrij snel er weer mee
ophoudt. De indruk bestaat dat aan dit
aspect van het ondernemen, in tegen
stelling tot de start, nauwelijks rucht
baarheid wordt gegeven. In die geval
len waarin sprake is van een faillisse
ment heeft dit vaak een diepe weerslag
op de levenssituatie van de ondernemer
en zijn gezin. Op grond van onze maat
schappelijke normen wordt het failliet
gaan van een bedrijf nog vaak be
schouwd als een persoonlijke misluk
king van de ondernemer.
Dat het ook in Midden- en Noord-Zee
land niet om kleine aantallen gaat, to
nen de gegevens uit het Handelsregis
ter overduidelijk aan. Op 1 januari 1983
waren circa 540 van de in 1 970, 1 975
