kats, anno domini 1609
206
winters - wij zitten in de kleine ijstijd -
en de steriliteit van de grond.
1609.
Het jaar van de grote hongersnood
Volgens de regels „nae oude costume"
was het de bewoners van het eiland ver
boden meel of brood van elders in te
voeren. Alle koren moest gemalen wor
den in de ambachtsheerlijke molen van
Cats. Op deze regel bestond slechts één
uitzondering: vreemde arbeiders
mochten voor twee dagen mondvoor
raad meenemen. Overtreding van die
regels betekende inbeslagname van het
produkt en een boete, die door schout
en molenaar samen gedeeld werd,
evenzo een lucratieve aangelegenheid.
Zowel voor de schout en boer Bastiaen
Witte als voor de molenaar Jacob Tho-
nisz als voor al die andere boeren, die in
hun schuren en op hun zolders hun
graanvoorraden hadden liggen en vast
hielden bij de steeds hoger wordende
graanprijzen. Tot die boeren behoorde
ook de stadhouder van de Rentmeester
Bewesterschelde en Hoog Baljuw, To
bias Michielsz Oostdijck.
leder voor zich en God voor ons allen.
Schaarste aan brood, het volksvoedsel
van die jaren. Opdrijving van prijzen en
hongerdood voor de armen. Dat was
het wat Loenken Bastiaensdr, moeder
van de secretaris Willem Pietersz Kete-
laer om zich heen waarnam. De dood
vooral onder de zwaksten van die be
volking, de jonge kinderen. Normaal
stierf er al één op de drie of vier pasge
borenen, nu was de ellende niet om aan
te zien.
Adriaen Pietersz, die met zijn moeder
Arriaenken Joesdr en zijn gezin dat on
gelukkige jaar naarhet eiland kwam, op
de vlucht voor de schuldeisers van
Zuid-Beveland, zag het niet meer zitten
en verliet met vrouw en kinderen het ei
land even schielijk als hij erop gekomen
was, Arriaenken achterlatend bij haar
dochter Judith, die met de Catse schip
per Jan Pietersz Boer was getrouwd.
Arriaenken, die nog net op tijd wat gerst
kon kopen via haar schoonzoon.
Op 23 april 1609 kwam - zoals ge
woonlijk om de veertien dagen - de
vierschaar bijeen ten huize van de
smokkelaar en herbergier Danneel de
Lettere, in de grootste herberg van Cats,
„De Weerelt". Danneel was - zoals bier-
Gedeelten van kaarten: 1het nog onbedijkte land 1 597; 2. de bedijkingen 1 620. (Algemeen Rijksarchief)
HO\C K SDTC fy
OLTEKSDYCK
COKT
