DE VESTING VEERE IN DE FRANSE TIJD
H. Verwey
arte historische schets
In de jaren 1 793 en 1 794 werd de Re
publiek der Verenigde Nederlanden
aangevallen door franse troepen. In het
'-erste jaar was het vooral de vesting
Willemstad, die ondanks heftige be
schietingen weerstand wist te bieden,
in het daaropvolgende jaar werden de
vestingsteden in Staats-Brabant en
laats-Vlaanderen snel veroverd, met
als uitzondering Grave, dat pas na een
beleg van meer dan een maand zich op
30 december overgaf. In januari 1 795
vluchtte stadhouder Willem V naar En
geland. De patriotten maakten van de
gelegenheid gebruik en riepen de Ba
taafse Republiek uit. Dit werd gedoogd
door de Fransen, maar als voorwaarde
bleef hier een troepenmacht gestatio
neerd van 25.000 soldaten'). In 1799
probeerde een gecombineerd engels-
russisch leger te landen op de kop van
Noord-Holland; deze invasie mislukte.
Keizer Napoleon maakte in 1806 een
einde aan de Bataafse Republiek, vooral
om meer controle te verkrijgen op de
naleving van de economische blokkade
tegen de Engelsen. Hij stond toe dat zijn
broer Lodewijk op de troon kwam van
het Koninkrijk Holland. Enige mate van
zelfstandigheid, zij het nog weer min
der dan tijdens de Bataafse Republiek,
was daardoor voor Nederland wel ver
zekerd. In 1809 voerden de Engelsen
een tweede en ditmaal geslaagde lan
ding uit op het eiland Walcheren, maar
het doel van de expeditie, de marineba
sis Antwerpen, werd niet bereikt.
Hierop nam keizer Napoleon in 1 810 de
maatregel dat Nederland onder frans
bestuur werd geplaatst. Deze situatie
duurde voort tot eind 1813, toen de
Fransen het nederlandse grondgebied
verlieten bij de nadering van pruisische
en russische legers. De zoon van Wil
lem V, Willem Frederik, was in novem
ber van dat jaar uit Engeland terugge
keerd en vanaf 1 6 maart 1815 regeert
hij als Koning Willem I over Noord- en
Zuid-Nederland.
De engelse invasie in 1809 en het
bombardement op Veere
Kapitein Eerstaanwezend Ingenieur F.
A. van Pt/laanen geeft in 1 851 een histo
rische schets van Veere. Hij vermeldt
dat het engelse invasieleger bestond uit
49.970 manschappen, die vervoerd
werden op 1500 transportschepen,
vergezeld door 69 fregatten en 84 lich
tere vaartuigen2). Een kort bombarde
ment op Veere leidde tot overgave,
maar het beleg en bombardement van
Vlissingen duurde 17 dagen, waarbij
aanzienlijk meer schade werd aange
richt. Na de bezetting van Walcheren
volgde snel Zuid-Beveland en zelfs het
fort Bath, maar daarna kwam de actie
tot stilstand en hielden de Engelsen zich
vooral bezig met het doen van peilingen
op de zeeuwse wateren. De Engelsen
vertrokken van Walcheren op 26 de
cember 1 809.
In het voorjaar van 1810, vlak voor de
inlijving bij Frankrijk, doet kol. J. G. Si-
derius verslag aan koning Lodewijk Na
poleon en zijn minister van oorlog om
trent de aanval op de vesting Veere en
geeft daarbij een uittreksel uit het rap
port van Int.-kol. Bogaert, die belast
was met de verdediging van Veere3).
Bogaert schrijft dat zowel generaal Bru
ce, die de landing van de Engelsen op
30 juli om 7 uur 's avonds vanuit fort
Den Haak gadesloeg, alsook kol. Osse-
waarde, die het commando voerde over
een esquadrille voor de kust van Veere,
beide met hun manschappen retireer
den naar het Sloe. De vesting werd toen
verdedigd door vijf compagnieën infan
terie en één compagnie artillerie.
Diezelfde avond werd opdracht gege
ven de houtopstand rond de vesting te
rooien en enkele gebouwen buiten de
poorten in brand te steken. Om 1 0 uur
's avonds werden engelse soldaten ge
signaleerd op de noordelijke zeedijk en
werd een poging om de stad bij verras
sing in te nemen afgeweerd vanaf de
batterij op de Kat. Daarna volgde een
offensief bij de Warwijkse poort dat
ruim een uur duurde. De volgende mor
gen bleek dat twee van de mensen die
bomen moesten rooien waren gebles
seerd en dertig werden er vermist. Bij
de aanval van de vorige avond, die door
3000 man was ingezet, waren aan en
gelse zijde veel doden en gewonden ge
vallen, die 's ochtends vroeg binnen de
vesting werden gebracht.
Op diezelfde ochtend van de 31e juli
naderde de engelse zeemacht de ves
ting. Een tachtigtal schepen nam deel
aan het bombardement, dat duurde van
half vijf tot zeven uur, waarna een voor
stel tot capitulatie werd gedaan. Hier
1Kartografische opname van Veere met omgeving in 1811.
