het arsenaal te veere
143
ARSE.YAAL
8. Noordzijde van de haven te Veere, na de beschieting in 1 809. Gewassen tekening door J. H. Koekkoek,
z.j. R.A.Z.
Schets van de hand van Victor de Stuers, 30
december 1 874. Archief R.D.M.Z.
op de eerste verdieping aangegeven.
■1 werkelijkheid lag dit Rondeel niet
aaks, maar scheef ten opzichte van het
rsenaal. Het kleine perspectiefje van
e bouwmassa draagt het onderschrift:
„Schets uit het geheugen". Het detail
nksbovenin is van een moerbalk, op-
elegd op een sleutelstuk en een kraag
steen.
i de Zelandia 111ustrata treffen we ook
en aquarel aan van de hand van J. H.
oekkoek. Deze tekenaar geeft een in
ruk welke gevolgen de beschieting
an de vesting Veere op 31 juli 1809
ehad heeft (afb. 8). De juiste weerga-
e van de bebouwing blijkt uit een on-
Jerlinge vergelijking van deze aquarel
net de gravure van de gevels aan de
iorte en Lange Noordzijde, verschenen
n Smallegange'sCronijk uit 1 696 (afb.
9). De aquarel laat zien dat in 1 809 de
stenen dakkapellen waren ingestort en
dat het achterste gedeelte van het dak
was verdwenen.
Vergelijken we dit met de foto uit 1 885,
dan komen we tot de conclusie dat dit
Arsenaal is teruggebracht in de oor
spronkelijke staat. Dit is een merkwaar
dig gegeven, omdat de restauratieprak
tijk pas aan het eind van de negentiende
eeuw tot ontwikkeling komt. Wel is het
zo dat in de jaren 1810-1813, toen Ne
derland ingelijfd was bij het Franse Kei
zerrijk, de interesse voor oude bebou
wing een facet van overheidsbeleid
werd. Volgens Parijs diende ook hier
een begin gemaakt te worden met een
landelijke inventarisatie. Toch moeten
we bedenken dat herbouw na oorlogs
schade een ander uitgangspunt kent
dan de doorsnee restauratie. In dit geval
ging het om een utilitair gebouw en dus
hebben zuiver praktische en geen his
torische argumenten de doorslag gege
ven. M.a.w. het was ook toen goedko
per om de bestaande kap te herstellen,
dan een nieuwe meer „eigentijdse" con
structie aan te brengen.
Dat er wel over gediscussieerd is, kun
nen we opmaken uit een tweetal teke
ningen, aanwezig in het Algemeen
Rijksarchief in Den Haag (ARA). Aller
eerst kwam hier een ontwerp tevoor
schijn met een „eigentijdse" visie op het
Arsenaal, geinspireerd door het Franse
Classicisme (afb. 10). De zijgevels zijn
verhoogd tot de vloer van de tweede
