het arsenaal te veere
145
1 2 Tekening van de „Batardeau Nord", Maintenay, 1813. A.R.A.
iekening zal in de eerste plaats bedoeld
ijn geweest voor het gebruik en de in-
ichting van het gebouw.
De woningen van de Magazijnmeester
en de Conducteur, volgens de schrijver
an de Tegenwoordige Staat gebouwd
in 1637, zijn in 1854 opgemeten door
de kapitein Eerstaanwezend Ingenieur
F. A. van Maanen. Hij was degene die in
851 de laatste plannen gemaakt heeft
'oor een herziening van de vestingwer
ken. In de toelichtende tekst op deze
plannen geeft hij een korte geschiede
nis van Veere en ook een beschrijving
van alle tot de vesting behorende
bouwwerken. Over het Arsenaal wordt
opgemerkt dat dit een sterk en in goede
staat(!) verkerend gebouw is, doch niet
„bomvrij". De Magazijnmeesters- en
Conducteurswoning noemt hij beide
een geschikt woonhuis. Hier staan ook
de maten vermeld van de lange Affuit-
loods, die aan de westkant tegen de
ringmuur aangebouwd was. Volgens
Ermerins is deze Affuitloods gebouwd
in 1785, aanvankelijk bestaande uit
drie even lange vleugels, die rondom
het Rondeel tegen de ringmuur aange
bouwd waren. Na de beschieting van
1809 zijn de oostelijke en noordelijke
vleugel afgebroken.
Het kleine gebouwtje tegenover de
brug over de haven, is het enige onder
deel van het Arsenaalcomplex dat nu
nog bovengronds aanwezig is. Het
diende reeds in de FranseTijd als loods
voor de brandspuit. De totale aanleg
van het Arsenaalcomplex met de ver
schillende gebouwen die in het voor
gaande de revue gepasseerd zijn, vin
den we duidelijk weergegeven op het
Franse kaartmateriaal, bijvoorbeeld op
de tekening van de „Batardeau Nord"
uit 1 81 3. Net als de meeste ontwerpen
uit de Franse periode, is ook dit plan on
dertekend door „Ie Capitaine du Genie
en Chef", Maintenay. Behalve de bouw
tekening van de Stenen Beer is hierop te
zien hoe het Arsenaalcomplex is gesi
tueerd op het Bastion (afb. 12). Deze
tekening is ook van belang omdat te
zien is hoe het vroegere Oranje Bolwerk
in westelijke richting is vergroot. Verder
staat het nieuwe kruithuis aangegeven
met de letter O. Sinds het verlies van de
toren aan het noorderhoofd in 1630,
werd het buskruit opgeslagen in twee
overwelfde kelders op de binnenplaats
van het Rondeel. Voor ditzelfde doel
werd in 1812 een nieuw „Magasin a
Poudre" gebouwd. Ook hiervan is een
bouwtekening bewaard gebleven, maar
het gebouw zelf is na de opheffing van
de vesting Veere voor sloop van de
hand gedaan.
Ermerins geeft aan dat de twee bestek
ken voor het Arsenaal in 1 565 in Brus
sel werden vastgesteld. Hij noemt niet
de naam van meester Donaes. Toch
hoeft Frederiks met zijn veronderstel
ling nog geen ongelijkte hebben, alleen
1 3. Voorgevel volgens de verhouding van de Gul
den Snede. Tek. H. Verwey.
