OVER BOEKEN
Hen Bollen en Jantien Kuiper-Abee:
Vorsteling om Walcheren 1939-
945. Uitgeverij Terra, Zutphen 1985.
rijs f 49,-.
H. van Dijk en anderen: Walcheren
nder vuur en water 1939-1945. Den
oer Uitgevers, Middelburg 1984. Prijs
28,50.
an de twee hier te bespreken boeken,
ie beide de lotgevallen van het eiland
Walcheren gedurende de tweede we-
eldoorlog tot onderwerp hebben, is
Worsteling om Walcheren" in de eerste
laats een geschiedschrijving in woor-
en, terwijl in „Walcheren onder vuur en
rater" het beeldmateriaal de boventoon
oert. Beide boeken vullen elkaar in ze-
ere zin dan ook aan.
Vlet „Worsteling om Walcheren"
chreef de journalist Hen Bollen een zeer
sesbare geschiedenis van Walcheren
edurende de oorlogsjaren. Het is een
elangrijke verdienste van dit boek dat
iet de direct betrokkenen, de bewoners
an het keer op keer zwaar getroffen
eiland, veelvuldig aan het woord laat.
liertoe werden, voornamelijk door Jan-
en Kuiper-Abee, bijna honderd inter-
iews afgenomen. Uit deze interviews
an uit dagboeken en rapporten putte de
schrijver de vele citaten die de histori-
iche feiten in het boek een extra dimen-
:ie verschaffen. Hoe reageerden de
mensen op de extreme omstandighe
den? Hoe verwerkten zij de grote en klei
ne tegenslagen die de oorlog voor hen in
netto had? Wat hield hen op de been?
Het zijn vragen die ongetwijfeld opko
men bij de lezer die de verschrikkingen
jan de oorlog slechts kent van horen
eggen of uit de boeken, vragen die juist
door het persoonlijk relaas van hen die
het meemaakten beantwoord kunnen
worden.
Het zijn ook de citaten die de meest aan
grijpende bladzijden opleveren. Zo is het
apport dat brandweercommandant A.
J. W. Mathijssen opstelde naar aanlei
ding van de ramp die Middelburg op
17 mei 1940 trof, in al zijn soberheid
schokkend voor ieder die zich de platte
grond en de gebouwen van het vooroor-
ogse Middelburg, al is het maar uit oude
foto's, enigszins voor de geest kan ha
len. Van uur tot uur beschrijft Mathijssen
in korte bewoordingen de omvang van
de vele in de binnenstad uitgebroken
branden, de plaatsen waar men ze be
strijdt en de moeite die men heeft bij de
heersende lage waterstand en onder de
voortdurende bombardementen het
blussingswerk te verrichten. Men krijgt
bij het lezen grote bewondering voor de
prestaties van de Middelburgse brand
weer, die na enige tijd gelukkig verster
king kreeg van de korpsen uit de omlig
gende gemeenten.
Grote indruk maakt ook hetgeen is op
genomen aangaande de vernietiging
van de Westkappelse zeedijk, een actie
waarbij het dorp en zijn bewoners zwaar
getroffen werden. Ook hier zijn het juist
de notities van direct betrokkenen, men
sen die hielpen bij het ruimen van het
puin en bij het bergen der vele doden,
die de lezer een indruk geven van de om
vang van de tragedie die zich op 3 okto
ber 1944 aan Westkapelle voltrok.
Andere getuigenissen verhalen van de
ontberingen als gevolg van de evacua
ties die grote delen van de Walcherse
bevolking troffen, van de vele bombar
dementen die met name Vlissingen teis
terden, van lijdelijk en gewapend verzet
en tenslotte ook van de op veel plaatsen
eerst na felle gevechten bereikte bevrij
ding. Naast deze „ooggetuigeverslagen"
geeft „Worsteling om Walcheren" een
grote hoeveelheid feitelijke informatie,
die de leesbaarheid van het geheel ech
ter slechts hoogst zelden nadelig beïn
vloedt. Het boek telt vijf hoofdstukken,
waarin achtereenvolgens de strijd in de
meidagen van 1 940, de bezettingsjaren,
de inundaties door de geallieerde bom
bardementen in oktober 1 944, de be
vrijding van het eiland begin november
1 944 en de eerste stappen op weg naar
herstel en wederopbouw worden be
handeld.
„Worsteling om Walcheren" is een zeer
lezenswaardig boek, waarvan de inhoud
via een tweetal goede registers gelukkig
ook toegankelijk is gemaakt voor wie
snel iets wil kunnen opzoeken. Het il
lustratiemateriaal heeft duidelijk niet de
eerste prioriteit gekregen, die was voor
de tekst. Toch is een aantal interessante,
zij het soms wel wat klein afgedrukte, fo
to's opgenomen.
Voor wie meer illustraties wil is er, zoals
gezegd, „Walcheren onder vuur en
water". Dit boek werd samengesteld
door de documentatiegroep „Walche
ren 1 939-1 945" (die ook medewerking
verleende aan de totstandkoming van
het hierboven besproken boek). Zoals de
samenstellers in de inleiding al schrij
ven, is de tekst uiterst beknopt gehou
den: korte stukjes begeleiden de foto's
en andere illustraties. Hoewel men in de
zelfde inleiding zegt een beeld te willen
geven van „alles wat zich hier in de oor
logsjaren heeft afgespeeld", ligt de na
druk zeer duidelijk op de militaire activi
teiten. Veel aandacht wordt geschonken
aan de gevechtshandelingen, met infor
matie over de precieze legereenheden,
vliegtuigtypen, bewapening en dergelij
ke. Daarnaast zijn krantekoppen en -ar
tikelen, aanplakbiljetten en andere do
cumenten gereproduceerd. Vele van de
afgedrukte foto's worden hier voor het
eerst gepubliceerd en met name daarin
schuilt het belang van deze uitgave.
P.D.
