meekijken in de zeeuwse „overheidskeuken"
6
antwoordelijkheden, het maken van
goede principiële (en incidentele) af
spraken, in het algemeen om een weder
zijds vertrouwen. Een overheid die
mocht denken dat bij het informeren en
voorlichten van de burger de publici
teitsmedia - ten bate van de eigen voor
lichtingstaken - naar het tweede plan
kunnen worden verwezen maakt een
ernstige vergissing, hoe eerlijk en objec
tief die overheid ook voorlicht.
Overigens is de gesignaleerde verschui
ving in de richting van publieksvoorlich
ting wel verklaarbaar als men let op de
ingewikkeldheid van vele onderwerpen
waarmee de burger te maken heeft ge
kregen. Met het „verklaren en toelich
ten" kan de burger dikwijls een dienst
worden bewezen die men - gezien de
aard van de media - van b.v. een dag
blad niet mag verwachten.
In de verhouding pers-voorlichting valt
nog een andere ontwikkeling te consta
teren. Uit een oogpunt van nieuwsvoor
ziening op het provinciale vlak is de
openbaarmaking van provinciale nota's,
rapporten enz. in een veel eerder sta
dium dan voorheen het geval was een
factor van belang. Die eerdere open
baarmaking betekent o.a. dat „voorlich
ting" dikwijls door journalisten minder
dan vroeger hoeft te worden geraad
pleegd om aan informatie te komen.
Verder is van belang op te merken dat
het bureau voorlichting bij lange na niet
het enige adres voor informatieverstrek
king is. B.v. gedeputeerden zijn voor
journalisten welkome „nieuwsbronnen".
Takenpakket
Het kan niet de bedoeling zijn van dit ar
tikel een volledige opsomming te geven
van het heie takenpakket van het bureau
voorlichting. Een globaal overzicht leert
o.a. dat in de loop van de jaren vele hon
derden persberichten zijn uitgegeven en
dat duizenden brieven en briefkaarten,
alsmede niet minder telefonische ver
zoeken om informatie zijn gehonoreerd.
Het Zeeuws Bulletin - een maandelijkse
samenvatting van artikelen, berichten
en beschouwingen uit dag- en weekbla
den over Zeeuwse zaken - is inmiddels
in zijn 1 9e jaargang. Van vele tientallen
nota's en rapporten, primair bedoeld
voor provinciale staten, zijn samenvat
tingen gemaakt, bestemd voor specifie
ke doelgroepen of voor een algemeen
publiek. Het samenstellen of eventueel
begeleiden van het maken van folders en
brochures over een groot aantal onder
werpen waar het provinciaal bestuur
mee te maken heeft hoort ook tot het ta
kenpakket van het bureau, evenals het
dagelijks - voor bestuurders en ambte
lijk apparaat - signaleren van voor de
provincie belangrijke artikelen en be
richten in de bladen. Het op verzoek of
op eigen initiatief verstrekken van gege
vens dan wel het schrijven van speeches
e.d. voor de commissaris der koningin of
gedeputeerden behoort tot hetvoorlich-
tingswerk, evenals het houden van inlei
dingen voor groepen (w.o. leerlingen en
studenten voortgezet onderwijs) in het
Provinciehuis.
Bij de voorlichtingsactiviteiten neemt
het audio-visuele element al vele jaren
een belangrijke plaats in. Het bureau be
schikt over een flink aantal voorlich
tingsfilms (ook op video) over Zeeland
(die frequent worden uitgeleend) en ook
over een (in eigen beheer gemaakt) aan
tal banddiaseries. Het produceren van
tentoonstellingen en het deelnemen met
provinciale stands aan exposities krijgt
eveneens veel aandacht.
Dat bij dit alles het adviseren - op ver
zoek of uit eigen beweging - van gede
puteerde staten in voorlichtingszaken
een essentieel onderdeel is van de voor
lichtingswerkzaamheden ligt voor de
hand. Bij die advisering en de uitvoering
is er dikwijls overleg met de meest bij
het onderwerp betrokken griffieafdeling
of provinciale dienst. De post voorlich
ting - personele en materiële kosten -
staat op de provinciale begroting voor
1986 voor een bedrag van ruim f 1,1
miljoen.
Inspraak
Met de benoeming van een inspraak
coördinator in 1978 (toegevoegd aan
het bureau voorlichting) kreeg ook in
Zeeland het begrip inspraak inhoud op
provinciaal niveau. Uitgebreide in
spraakprocedures over de komende in
richting van het Oosterscheldegebied en
het ontwerp-streekplan Midden-Zee
land werden opgezet, uitgevoerd en
geëvalueerd. O.a. de hierbij opgedane
ervaringen hebben ten grondslag gele
gen aan de later door provinciale staten
vastgestelde inspraaknota die een aan
tal spelregels - voor provinciaal bestuur
en insprekers - bevat. Inmiddels komt
elk jaar in de staten een lijst aan de orde
met onderwerpen die voor enigerlei
vorm van inspraak in aanmerking kun
nen worden gebracht.
Een bijzondere commissie
Bij de voorbereiding van de statenver
kiezingen voor 1974 hebben de toen
malige lijsttrekkers voor het eerst een
aantal beleidsafspraken gemaakt. Daar
toe behoorde de instelling van een com
missie ad hoc die het provinciaal bestuur
zou moeten adviseren over het meer be
trekken van burgers bij het bestuur van
de provincie. De commissie zou ook
moeten adviseren over de voor- en na
delen van de openbaarheid van de com
missiesvan advies en bijstand uit de sta
ten, alsmede over de toegankelijkheid
van statenleden tot ambtelijke adviezen.
In hun vergadering van 11 april 1975
hebben provinciale staten deze commis
sie ad hoe ingesteld. Leden waren (en
zijn) leden van provinciale staten (een
gedeputeerde is voorzitter), de griffier
der staten en enkele ambtenaren (o.w.
het hoofd bureau voorlichting), de direc
teur van het provinciaal opbouworgaan
Stichting Zeeland en twee vertegen
woordigers van de afdeling Zeeland van
de Ned. Vereniging van Journalisten.
De commissie heeft, de balans opma
kend, belangrijke bijdragen geleverd
aan de grotere openbaarheid, openheid
en voorlichting op provinciaal niveau. Al
vrij spoedig aanvaardden de staten op
voorstel van gs het commissie-advies
tot volledige openbaarheid van de com
missie-vergaderingen uit de staten
evenals het advies over de ambtelijke
adviezen.
Bij de uitvoering van haar eerste, alge
mene opdracht heeft de commissie zich
evenmin onbetuigd gelaten. Van haar
„wapenfeiten" - die via gedeputeerde
staten de instemming van provinciale
staten verkregen - worden hier ge
noemd: invoering van spreekrecht voor
het publiek in commissievergaderingen,
instelling van een commissie voor klach
ten en verzoeken, een enquête onder de
statenleden over hun rol bij het streven
naar grotere betrokkenheid van de
Zeeuwse burgers bij het politieke ge-