sleepvaart en berging op de westerschelde
101
eerder genoemde bergers, aanvankelijk
rond de Zuid-Hollandse eilanden actief,
zien we later ook bij bergingen in het
Westerscheldegebied verschijnen. Van
der Tak had vaak vaartuigen op station
teVeere, Wemeldinge en Vlissingen. De
duikersfamilie Sperling kwamen we in
het nauw van Bath en op de rede van
Vlissingen tegen. Hoewel Van der Tak
bij veel opruimingswerkzaamheden te
Oostende en Zeebrugge werkzaam was,
zien we toch ook steeds weer Engelse en
Duitse bergers op de Schelde. Laatstge
noemde werkte vooral samen met hun
sleepdienststation te Vlissingen.
Na de tweede wereldoorlog ontstond
een geheel nieuwe situatie. Nadat de En
gelse Marine het havengebied van Vlis
singen vrij gemaakt had van obstakels,
markeerden echter talloze wrakken de
vaarwegen naar de Scheldemond en
verder stroomopwaarts. In het zeege
bied van Oostende/Westkapelle tot op
Vlissingen rede lagen meer dan 100
oorlogswrakken, waar snel iets aan ge
daan moest worden. In Nederland en in
het bijzonder op de Schelde is Rijkswa
terstaat beheerder van het vaarwater en
zij zochten dan ook contact met de voor
oorlogse bergingsbedrijven. Deze had
den het bijzonder druk met het obstakel-
vrijmaken van onze havens en rivieren.
Ook waren zij vaak in het buitenland
(Normandië) actief.
Kort na de oorlog vestigde zich in Vlis
singen het bergings- en transportbedrijf
van Johannes van den Akker. Deze van
huis uit Rotterdamse berger (geboren in
Maassluis) had als grote specialiteit het
onderwaterbranden. Ook had hij reeds
talloze binnenvaartuigen en een groot
dok in Amsterdam geborgen. Op last van
Rijkswaterstaat ging Van den Akker aan
de slag. Begonnen werd met de wrakken
van de Steel Traveller, Fort Maissonneu-
ve en Birkenfels in de Wielingen en deze
werden tot een aanvaarbare diepte op
geruimd. Bij vele naoorlogse bergingen
speelde Van den Akker een hoofdrol
maar ook Van der Tak, al voor de oorlog
vaak te zien op de Westerschelde, is nog
steeds van de partij. Een nieuwe berger
op de Westerschelde Van Wienen houdt
het niet lang vol, doch verder stroomop
waarts in Hansweert ontwikkelde zich
een nieuw bedrijf namelijk dat van Leen
Polderman. Polderman van huis uit
„handelsondernemer" boekte vooral in
de binnenvaart veel succes, doch ging
na de aankoop van een aantal sleepbo
ten als kleine berger met de groten in de
slag.
Naast bergingswerkzaamheden bij cala
miteiten zijn in de genoemde bedrijven
ook min of meer dagelijkse karweien.
Deze bestaan uit ankers vissen, assisten-
tievooreen drijvende bok, bevoorrading
en werkzaamheden die de vaarweg op
een juiste diepte moeten brengen. Als
gevolg van de vraag naar meer ankerge-
bied en de steeds groter wordende sche
pen komen vaak reeds vergeten wrak
ken weer in de belangstelling. Aanvan
kelijk opgeruimd tot een aanvaardbare
diepte moeten bergers opnieuw aan het
werk.
De laatste jaren is op Vlissingen rede het
bergingsvaartuig Bruinvisch, waarvan
het model afgeleid is van het type vis
sersschepen uit de vorige eeuw, nog da
gelijks bezig met deze werkzaamheden.
Met behulp van springstoffen worden
steeds stukken „afgeschoten" net zo
lang totdat het wrak goed op diepte zit.
Deze werkwijze vordert maar langzaam,
doch op een Westerschelde met haar
stroming en grote diepte lijkt deze me
thode aanvaardbaar. De laatste jaren
werden de wrakken van de Songa,
Whimbrel en Adalia op deze wijze ge
ruimd. Een andere, soms bruikbare me
thode, is de zogenaamde wrakkengrij-
per die wrakresten uit het water grijpt.
Tegenwoordig hebben bergingsbedrij
ven zeer modern materieel. Zelfvarende
drijvende bokken met groot hefvermo
gen, moderne bergingsvaartuigen voor
zien van een decompressiekamer en al
lerhande sleepboten maken genoemde
bedrijven tot specialisten die elke cama-
liteit aan kunnen. Bij de berging van de
vaten met hexafluoride uit het ruim van
de bij Oostende gezonken Mont Louis
oogsten bergers uit Holland en België
roem over de hele wereld. Een grote
vloot van gespecialiseerde schepen
moet hiervoor in stand worden gehou
den, doch gezien eerder omschreven
rampen is dat zeker de moeite waard.
Bergers zijn nuchtere mensen, die van
de binnenliggende vloot zeggen: „Die
schepen zijn een symbool van armoede
of rijkdom".
LITERATUUROPGAVE EN BRONNEN
C. Heijkoop, De Westerschelde bij Storm en Mist.
J. A. Heijliger, B.V. Bergings- en Transportbedrijf
Van den Akker - B.V. Nieuwe Vlissingse Sleepdienst,
Portret van twee Vlissingse rederijen.
Tijdschrift Lekko, diverse nummers.
Privéarchief auteur.
