een plan voor de bejaardenoorden
158
catie worden vastgesteld dat de decen
tralisatie van het rijksbeleid zich op de
diverse terreinen in ongelijke mate heeft
voltrokken. In zo'n toch wel chaotisch te
noemen situatie wordt van een ordenen
de functie van planning bijzonder veel
gevraagd.
Het Plan bejaardenoorden is het eerste
dat sinds de decentralisatie van het
rijksbeleid ter zake voor de provincie zal
gaan gelden. In een nota met uitgangs
punten hebben gedeputeerde staten
eerst een aantal doelstellingen vastge
steld naast wenselijkheden, richtlijnen
en aanwijzingen. Daarnaast is het het
rijk dat met name (beperkte) financiële
middelen beschikbaar stelt voor het be
heer en uitvoerend werk en daarmee het
kader bepaalt waarbinnen het plan kan
worden opgesteld. Onzekerheden aan
gaande de jaarlijkse financiering be
paalden verder vooral de aard van het
plan: het wordt een indicatief plan ge
noemd. Bovendien is de reikwijdte van
de bevoegdheden van de provincie be
perkt en minder uitgebreid dan die van
de inhoud van het plan. Ten aanzien van
het gecoördineerd ouderenwerk bij
voorbeeld fungeert de provincie slechts
als een „doorgeefluik" van financiën en
berust met name de verantwoordelijk
heid voor coördinatie van voorzieningen
op het plaatselijk, respectievelijk regio
naal niveau. Kruiswerk en gezinsverzor
ging vallen voorts niet onder de be
voegdheden van de provincie maar van
het rijk. Ook met betrekking tot de on
derlinge afstemming van bijvoorbeeld
verzorgingstehuizen en verpleeghuizen
bezit de provincie geen strikte bevoegd
heden om één breed geïntegreerd beleid
te plannen. Nu ziet de bestuurspraktijk
er gelukkig wel wat anders uit dan de
formele structuur! Een terrein waarop
zich dat in onze provinie duidelijk mani
festeert is het onderwijs gebleken: waar
formele bevoegdheden ontbreken of te
kort schieten blijkt het zeker voor de
provincie mogelijk om invloed uit te oe
fenen. Deze invloed lijkt zeker óók mo
gelijk op het terrein van het ouderenbe
leid. De mate van invloed zal echter wel
méér afhankelijk zijn van een goede on
derbouwing van ideeën en voorstellen
dan van politieke overtuigingskracht.
Een goede onderbouwing kan meer be
reiken op grond van regelmatig plaats
vindende wetenschappelijke analyses
van de feitelijke ontwikkelingen die in de
werkgebieden van de uitvoerende in
stellingen plaatsvinden. Het belang van
onderzoek op dit terrein hebben provin
ciale staten al eerder erkend, gelet op
hun steun aan het onderzoek dat resul
teerde in het rapport „Oud en zelfstan
dig". Dit rapport nu, aangevuld met een
schat van nieuwe verzamelde en ganaly-
seerde gegevens, vormen de weten
schappelijke onderbouwing van het
Plan bejaardenoorden.
Substitutie
De essentie van het Plan bejaardenoor
den is gelegen in de conclusie, dat ver
vanging (substitutie) van een deel van de
intramurale voorzieningen mogelijk en
gewenst is door extramurale voorzienin
gen. Deze conclusie is gebaseerd op een
maatschappelijke kosten-batenanalyse
waarbij zowel maatschappelijke kosten
als de mate van zelfstandigheid van be
trokken gebruikers van de onderschei
den sectoren vergeleken zijn. Het verlies
van zelfstandigheid is het sterkst als
men verhuist van zijn woning die men tot
dusver zelfstandig bewoonde naar een
intramurale voorziening (verzorgingste
huis, verpleeghuis). Ook als men ge
noopt is later nog eens te verhuizen van
een verzorgingstehuis naar een ver
pleeghuis levert men doorgaans nog
maals een belangrijk restant van zijn
zelfstandigheid in. Op dit aspekt kom ik
later nog terug.
Op grond van bovengenoemde conclu
sie wordt in het plan, ondanks de te ver
wachten toename van hoogbejaarden
die doorgaans meer zorg behoeven, dui
delijk gekozen voor niet-uitbreiden
(doch voorlopig wel handhaven) van de
bestaande (of binnenkort nog te realise
ren) totale capaciteit van verzorgings
plaatsen. De categorie bewoners van
verzorgingstehuizen die relatief weinig
zorg behoeft zal als gevolg daarvan in de
komende jaren derhalve verder plaats
maken voor de categorie méér zorgbe-
hoevenden. (Om misverstand te voorko
men: het betreft categorieën en geen in-
