het beste is voor onze kinderen niet goed genoeg
95
Onthulling monument P. Louwerse, 23 augustus 1912, Oranjeplein Oost-Souburg. Van links naar rechts: J.
Louwerse (zoon van de schrijver), P. Puype (beeldhouwer), zusters van de schrijver en P. S. Buteux (burge
meester Souburg).
dit soort zaken in Louwerse's werk niet
overmatig tegen. Wat het grootste ge
deelte van zijn werk betreft, zijn histori
sche verhalen, gaan wat de hoogtepun
ten betreft over veld- en zeeslagen. Ver
der wordt er veel gereisd en vinden er al
lerlei gesprekjes plaats (vooral ook ter
typering van hoofdpersonen) op de
meest uiteen lopende lokaties zoals het
bos, de scheepshut, de keuken, op straat
enzovoort. Weliswaar komt bijvoor
beeld schipbreuk in zijn verhalen nogal
eens voor, maar dan valt de nadruk niet
op de schipbreuk en wat daarmee sa
men kan gaan, maar op de personen die,
ondanks allerlei rampspoed, door hun
moed, vastberadenheid, doorzettings
vermogen en geloof in eigen kunnen,
tóch overleven en uiteindelijk goed te
rechtkomen.
Tot slot een indirekte relatie die er wél
bestaat tussen het werk van Louwerse
en Zeeland c.q. Souburg of Vlissingen:
zijn grote voorliefde voor het konings
huis van Oranje. Vlissingen, één van de
eerste steden die zich aansloot bij de op
stand van de Geuzen en Willem van
Oranje tegen het toentertijd wettelijk
gezag van de koning, kent een rijke ge
schiedenis als Oranje-stad. Pieter Lou
werse heeft in zijn opvoeding meegekre
gen trots op het Huis van Oranje te zijn
en dit is in veel van zijn boeken overdui
delijk te merken. De Oranje's, de Geuzen
en een ieder die (door Louwerse) tot de
zelfde partij gerekend konden worden,
zijn voor hem over het algemeen „de
goeden" eerlijk, recht-door-zee, idea
listisch, niet omkoopbaar). De „tegen
partij" zoals door de eeuwen heen bij
voorbeeld de Spanjaarden, de Fransen,
de Engelsen, de Moren of de Turken wa
ren voor Louwerse over het algemeen
„de slechten oneerlijk, laf, materialis
tisch, korrupt).
Maar patriottisme is uiteraard niet iets
wat gelijkgesteld kan worden met ka
rakteristiek Zeeuws.
Al met al kan gezegd worden dat het
werk van Louwerse slechts voor een (be
perkt) deel als „Zeeuws" aan te merken
valt.
De associatie tussen de boeken van Lou
werse en Zeeland komt vooral voort uit
het feit dat Louwerse zich er zijn hele le
ven op voor liet staan dat hij uit Zeeland
kwam en zich Zeeuw bleef voelen ook al
woonde hij in Den Haag.
Was Louwerse trots op Zeeland, omge
keerd kan Zeeland trots zijn op Louwer
se. Is het al niet op wat hij eind vorige
eeuw, begin deze eeuw, voor de jeugd
geschreven (en betekend) heeft, dan
toch zeker op het motto dat uit zijn ge
hele omvangrijke werk spreekt en wat
hij onvermoeid uit bleef dragen: het bes
te is voor onze kinderen niet goed ge
noeg.
Bibliografie
Er zijn meer dan honderd boeken en werkjes van
Pieter Louwerse uitgegeven waarvan de meeste
(meerdere malen), al of niet in belangrijke mate
herzien, herdrukt is.
Hieronder een selectie uit zijn omvangrijke werk.
Keuze uit zijn werk bedoeld voor kinderen en
volwassenen.
Vlissingen in 1572, of, „Oog om oog en tand om
tand". Een geschiedkundig verhaal. Alphen, W. Cam-
bier van Nooten, 1 871Een herdruk met belangrijke
wijzigingen verscheen ca. 1 874 onder dezelfde titel
bij C. L. Brinkman te Amsterdam. De 5e (herziene)
druk verscheen onder de titel „Onder de Geuzen,
Vlissingen in 1572. Een geschiedkundig verhaal."
Met illustraties van J. J. R. de Wetstein Pfister.
Leiden, A. W. Sijthoff, 1925.
„De Schippersjongen, of. Leiden in Strijd en Nood.
Een geschiedkundig verhaal voor oud en jong Neder
land". Alphen, W. Cambier van Nooten, 1 872. Ge
heel omgewerkte druk onder dezelfde titel in 1 890
(Leiden, A. W. Sijthoff, 3e druk). In 1 928 bij A. W.
Sijthoff herdrukt onder de titel: „Leiden's beleg en
ontzet".
„Geïllustreerde vader/andsche geschiedenis voor jong
en oud Nederland". Met illustraties van Johan Braa-
kensiek. Twee delen. Amsterdam, Tj. van Holkema,
1886 en 1888. Herdrukt met belangrijke wijzigin
gen: „Geïllustreerde vader/andsche geschiedenis voor
jong en oud Nederland. Geheel opnieuw bewerkt en
voortgezet". P. Louwerse, J. J. Moerman (bewerker).
Met illustraties van J. Braakensiek en J. H. Isings.
Amsterdam, Van Holkema Warendorf, 1947
(2e druk).
„Robinson Crusoë's leven en zonderlinge lotgevallen
door Daniël Defoe. Uit het oorspronkelijk Engelsch
vertaald door P. Louwerse". Met 70 fraaie houtgra
vures en plattegronds-kaartje. 's-Gravenhage, Joh.
Ykema, 1891.
„Loon naar werken, of, Graaf Floris V en zijne Edelen.
Een geschiedkundig verhaal voor oud en jong door
P. Louwerse". Met 33 platen. 's-Gravenhage, Joh.
Ykema, 1 889 (2e druk). Dit verhaal verscheen eer
der als vervolgverhaal in „Voor 't Jonge Volkje".
„Dankbaarheid en moed en andere verhalen in proza
en berijmd". Met gekleurde platen en houtgravuren.
P. Louwerse (samensteller). Zutphen, Schillemans
Van Belkum, ca. 1900.
„Verhalen uit de Vader/andsche Geschiedenis". Met
illustraties van H. C. Louwerse en J. Louwerse. Zut
phen, P. van Belkum Az, 1908.
Keuze uit zijn kinderboeken
„Uit rein gemoed, feestliederen voor de Neder/and-
sche jeugd". Alphen, W. Cambier van Nooten, 1 874.
„Goede Vaêr Tromp, of, Hoe de Vereenigde Provin
ciën een zeemogendheid werden". Met vier steen
drukken van P. W. M. Trap. Amsterdam, L. F. J. Has-
sels, 1 875. Geheel opnieuw bewerkten herdrukton-
der de titel: „Bestevaêr Tromp. Hoe de Vereenigde
Provinciën een zeemogendheid werden". Met vier
steendrukken van P. W. M.Trap. Schiedam, H. A. M.
Roelants, 1 878. Later herdruktmet illustraties van J.
J. R. de Wetstein Pfister (Leiden, A. W. Sijthoff,
1925, 6e herziene druk).
„Vlissinger Mich iel, of, Neer/ands Glorie ter Zee".
Schiedam, H. A. M. Roelants, 1 878. In 1 880 omge
werkt en herdrukt onder dezelfde titel (Leiden, A. W.
Sijthoff).
