DE KAMER ZEELAND VAN DE V.O.C. ALS WERKGEEFSTER Enige opmerkingen over haar personeel aan de wai in de tweede heift van de 18e eeuw Erik van der Doe en Arnold Wiggers Anno 1 987 blijkt de Verenigde Oostin- dische Compagnie, bijna 200 jaar na haar formele heengaan, nog velen in Zeeland en daarbuiten bezig te houden, gezien het grote aantal op stapel staan de evenementen en publikaties betref fende de „Maatschappij". Tijdens het bestaan van de V.O.C. (1602-1795) hebben inde loop der jaren vele duizen den Zeeuwen en niet-Zeeuwen in Mid delburg werk gevonden bij de Compag nie. Immers, in het octrooi van de groot ste handelsorganisatie uit die tijd, gete kend op 20 maart 1 602, werd bij de ver deling van de werkzaamheden tussen de zes afdelingen of kamers, zoals de bouw en uitrusting van de schepen en de aan voer en verkoop van Aziatische goede ren, de volgende verdeelsleutel vastge steld: Amsterdam de helft. Zeeland een kwart en de kamers Delft, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen elk een zestiende deel. Hieronder zal, voornamelijk gebaseerd op niet eerder gepubliceerde gegevens uit stukken van op het Rijksarchief in Zeeland berustende familiearchieven van bewindhebbers, summier worden ingegaan op de omvang van de werkge legenheid, welke de handel op de Oost vanuit Zeeland met zich meebracht. Het accent zal daarbij liggen op de situatie aan de wal in het midden van de 18e eeuw en omstreeks 1 795. In een volgen de bijdrage zal worden ingegaan op va rende werknemers van de Compagnie. Ten aanzien van de geografische her komst van zee- en ambachtslieden op de Zeeuwse schepen zijn de gegevens schaars. Beperkte onderzoeken wijzen evenwel uit dat, vergeleken met de an dere kamers, veel - gemiddeld bijna de helft - van de zeevarenden uit Middel burg kwamen.Gegevens over de her komst van werklieden op de Compag nies werf en in de pakhuizen ontbreken echter geheel. Daar de kamer Zeeland in Middelburg zetelde en ook de werf zich hier bevond, zullen, ook wat betreft het personeel aan de wal, de meesten af komstig zijn geweest uit, of in elk geval woonachtig in, de hoofdstad van het ge west. Aan de hand van de Naamwyzer, een in de periode 1716-1806 jaarlijks bij de stadsdrukker van Middelburg verschij nend overzicht van de voornaamste per- „D'Oostindische Kamer tot Middelburgh", afbeelding van de voorgevel van 1 671 aan de Breestraat. Gravure uit: M. Smallegange, Cronijk van Zeeland, tussen p. 442 en 443. RAZ, Zelandia lllustrata II, 457. Pagina 1 1 8 en 11 9 uit de Naamwyzer van 1 782, betreffende de kamer Zeeland. Zeeuws Doe.centrum. K 373=. C' Xl8 OOST1, NDISCHE C 0 M ,1' A G N ie, ij;i Ter. Kamer Z E E,, A r? p. Cw. 7 1782. Octroi 55EËcb.i0tu^ Iguofli- ■garticijjantcn. - I74S Mr. Jacob van Citters, qp.de haringplaars. r?S3 Mr.Willicni VdJlCitKis, ijidciftnge.gisllraat, I $i:n:En K 1744 Mr.Jchan Gualtcxus van dciFoort, Heet y» van Oostcappelin de lange noordftr; K I7St Mr.Pieter vanVisvlietjin de laDge goitflraat. K 1757 Mr. Cornells Kien van,0tieis, in dclan- ge noordfliaat.' K 1761 Mr. DaniëlRadeimacher,'HeervanNieii- weikerkjopdenpordzydevan den dam. E 176s Mr. Anthony Huysman inde wagenaarft. E 1768 Guilleaume FrcdeiicGodin, wegens Vecre» - op dc koreridyk. E i77® Mr. Bonifacius MathiasPous, indclpanj. ft. 177S Adriaan Jan, Baron vanBcrifde, wegens VJislIngeo, en woond aldaar. T 1775 Mr. Jan Cornells von Hoorn f wegens Vlis- ''lingen, eii woond aldaar. 1,1 T 1778 Mr. Paulus-Eduwalous van dePerre jHecr dcr Vier-BaDncn van puyvcland» in de lange noordftiaar. T 1779 Daniël Steven Schorcr, in de vlisfingfeftr. X 1.7 £0 Mr- Steven MaihysSROnck Hurgronjci in dc'lange cingclflraac. $ccr OBcbEpiirrErtiE tDE$jrn£ O3?oniii0rn. 1769 Joban.daieJj'ïarw yaji.de&Sqrch, fleer van Langentrier. b'ota. De Letteren K. E. T. betekenen, dat die Hcercn de Beft icring hebben wegens de Koop" snanfehap, -Equipagie en Thefauric. En vergaderen ordinair 's Maandags en Donder- dags 's morgens ten 11 uwen. <©8 i l^cECEitKeftBnmc^tcj^ 1760 Mr. Anthoni PieterLambrechrien Heer van Ritihem, te Vlisfingen.' 1760 Mr.' Jacob Frediik LantsKeer, in den langend. 176! Mr."Wilhcm Aaruoiu vanCittcrS, op dcrot* terdamle kaay. 17X0 Mr. Huybregt de HazeTSomrac, in dc lange gisfttaat. - B O K:H q p( E-R-S. - 1776 Mr. Mcinardvan. Vifylj^in de lange gorta* .Onber 1776 Fredrik van Citters, op derouaanfekaay. 176» Aflthpni yari Cirters j iq/dc lapgqdogeKiraat. {'Boekhouders. 1 :-ï. 3In 'tjjqïtig «fcwnptflir. 1756 Abraham vanCirters,opdcnoordz.v:d:dajn. 1701 Dirk dc Vislcx iiydc.nicuwliraat. 1763 Mr. Didnjtus Aruiaudopdc hqctegragt, 2"

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1987 | | pagina 33