OVER BOEKEN
Het Grevelingenmeer, van estuarium
naar zoetwatermeer.
Het boek is geschreven door medewer
kers van het Delta-instituut voor hydrolo
gisch onderzoek in Yerseke, samenge
steld door dr. P. H. Nienhuis en uitgege
ven door Natuur en Techniek. Prijs
f27,50.
Gezien de „afkomst" van de schrijvers
had ik kunnen weten wat voor soort
boek het is, maartoch ben ik door de kaft
in verwarring gebracht. Wanneer je 't
boek in de winkel ziet liggen denk je dat
het gaat om een boek dat een veelzijdig
beeld geeft van de afgesloten Grevelin-
gen: recreatie, landschap, visserij en ui
teraard ook de natuurwaarden onder- en
boven water. De voorpagina toont na
melijk een sfeervol beeld van het Greve
lingenmeer: water, begroeide platen,
zeilboten, recreanten en op de achter
grond een dorpssilhouet. Ook het voor
woord en het „ten geleide" wekken nog
de indruk dat er veel verschillende
aspecten van het meer aan de orde ko
men.
Al lezend wordt echter duidelijk dat het
een boek is over vooral de ecologische
samenhangen van verschillende levens
vormen. Het boek is een bundeling van
een elftal artikelen dat in het tijdschrift
Natuur en Techniek is gepubliceerd. De
opbouw van de artikelen is op elkaar af
gestemd. Telkens wordt per onderwerp
iets verteld over de situatie vóór de af
sluiting, vervolgens over de periode
daarna (na 1971), waarbij telkens de ge
volgen de revue passeren van de inwer
kingtreding van de sluis in de Brouwers-
dam (1979), de optredende gelaagd
heid het eerste jaar na ingebruikname en
de inwerkingtreding van de hevelsluis in
de Grevelingendam (1984). Tot slot
wordt aandacht besteed aan detoekom-
stige ontwikkelingsmogelijkheden in sa
menhang met het waterbeheer. De arti
kelenserie is populair-wetenschappe-
lijk. Met toch wel een duidelijke nadruk
op wetenschappelijk. Tesamen geven zij
een goede indruk van het onderzoek dat
aan deGrevelingen wordt gedaan op het
Deltainstituut. Er wordt niet alleen inge
gaan op de resultaten van het onderzoek
maar ook worden de gebruikte metho
den toegelicht. Al met al een lezens
waardig boek voor de - vooral in het
aquatisch milieu-geïnteresseerde lezer.
Maar ook voor lezers met een meer bre
de en algemene belangstelling staan er
erg aardige wetenswaardigheden in. Zo
wordt er bijvoorbeeld aan de volgende
verschijnselen en onderwerpen een heel
heldere verklaring en/of toelichting ge
geven:
- de voor iedereen (o.a. ook recrean
ten) waarneembare wijziging in de
vogelstand. Duidelijk wordt uiteen
gezet hoe het komt dat er nu meer
visetende soorten in het Grevelin
genmeer huizen dan voorheen (o.a.
aalscholvers);
- de rol van het zeegras vroeger en nu.
Aan de orde komen de vroegere in
dustriële verwerking, de betekenis
voor allerlei organismen en de oor
zaak van de stank eind van de zomer
aan de oostzijde van het meer;
- de ontwikkeling van kolonisten. In
gegaan wordt op de verspreiding en
betekenis van het Japans bessen-
wier (het grootste vastzittende wier)
en op de fuikhoorn (een slak) die al
leen in de Grevelingen in groten ge
tale voorkomt;
- het feit dat het Grevelingenmeer wel
van betekenis kan zijn voor de oe
sterteelt maar niet voor de mossel
teelt. Een wetenswaardig verhaal
over voedselopname uit het nu stil
staande water en de aanpassingen
van verschillende organismen daar
aan;
- de ontwikkeling van de visstand.
Aandacht wordt besteed aan vissen
die van belang zijn voor zowel de be
roepsvisserij als de sportvisserij.
Hoewel ik vind dat het boek veel interes
sante informatie geeft, die tot nu toe
weinig aandacht heeft gekregen, blijf ik
me toch afvragen of deze informatie wel
het brede publiek bereikt dat wordt
beoogd. Het boek ademt een onmisken
bare wetenschappelijke sfeer met hier
en daar „krenten" voor mensen met een
brede maar meer oppervlakkige belang
stelling. Deze krenten zitten verspreid en
komen voor een belangrijk deel pas aan
het eind van het boek aan de orde.
Ik ben bang dat veel lezers na het zien
van de kaft en het lezen van de inleiding
terug schrikken voor de gedetailleerde
informatie over fytoplankton, zoöplank
ton, raderdieren, primaire productie en
mineralisatie en dan niet meer verder le
zen. Wellicht dat in het ten geleide aan
dacht besteed had kunnen worden aan
de te verwachten belangstelling van de
verschillende lezersgroepen, gesteund
door een andere volgorde van de artike
len. De meer algemeen herkenbare on
derwerpen zoals planten, vogels en vis
sen vooraan geplaatst, zodat misschien
hieruit belangstelling kan voortvloeien
voor het „kleinere meer specialistische
werk". Misschien dat deze beschouwing
een bijdrage kan leveren aan de toegan
kelijkheid van dit boek over het Greve
lingenmeer voor een breder publiek.
T.v.O.
Zeeuwse verhalen; een bonte verza
meling over het „lieve leven" in Zee
land. Uitg. Michon B.V., Bussum, 1 987.
Prijs f 29,75.
Hoe komt het dat de oproep voor een
verhaal over mensen, dingen en gebeur
tenissen die als karakteristiek konden
gelden voor Zeeland zoveel respons
heeft gehad? In oktober 1986 ver
scheen een oproep in de Provinciale
Zeeuwse Courant onder het motto
„Schrijf een verhaal voor uw eigen
boek". Het begin van een actie, in sa
menwerking met uitgeverij Michon, die
meer dan 300 schrijfsters en schrijvers
die pen of de schrijfmachine deed grij
pen met als resultaat een bonte verza
meling verhalen uit alle hoeken van de
provincie. Een deskundige jury te weten:
M. P. Dieleman, hoofdredacteur PZC,
drs. M. C. Verburg, alom bekend, en uit
gever Gerard Michon selecteerde een
veertigtal verhalen voor het boek. Aan
tien inzenders werd een prijs toegekend.
We hebben getracht de verhalen te lo
kaliseren en kwamen tot het volgende
resultaat: 11 uit Walcheren, 9 Zuid-Be
veland, 7 Zeeuwsch-Vlaanderen, 5
Schouwen-Duiveland, 1 Noord-Beve
land, terwijl 7 verhalen niet „eilandelijk"
vast te stellen waren. Wat ons opvalt in
deze verhalen is het ontbreken van vals
sentiment en het opborrelen van humor.
In sommige daarvan breken de emoties
los, in andere zijn ze verstild tot herinne
ringen aan een werkelijk dierbaar verle
den: het dorp van vroeger, de mensen en
dingen die voorbij zijn gegaan. Om iets
van de sfeer te proeven geven wij de
