OVER BOEKEN
Werkloos
Een dag
om te zwijgen
Een dag
om te slapen
Een dag
om te eten
Een dag
om te denken
Een dag
om te vragen
Een dag
om te kopen
Een dag
om te vergeven
Een week voorbij
zonder te leven.
Zeeuws dorp
Mensen met ouderdom gekroond
waar je mee praat
het dorp dat je bewoont
met weilanden omzoomd
de mensen in de straat,
je jeugd, je toeverlaat,
het laat je nimmer los
waar je ook gaat of staat
of and're dingen je bekoren
je dorp, je huis, je straat
je bent erin geboren.
Henk J. Boer
H. Uil (en J. A. Klompe). Sint Philips-
land. Eiland in de delta.
Sint Philipsland, 1 987. Prijs f 1 9,50.
In 1 952 en 1 953 hielden we ons uitvoe
rig bezig met de historische geografie
van Noord-Beveland en SintPhilipsland.
Beide eilanden hadden op allerlei wijzen
te maken met de kracht van het water: in
de eerste plaats door stormvloeden en
vervolgens door stroomaanval in combi
natie met verlegging van geulen. Bij de
stormvloeden van 1530 en 1532 ver
dwenen beide eilanden van de kaart. De
herbedijking van Noord-Beveland be
gint 1598, die van Sint Philipsland in
1644. Sint Philipsland, dat voor het
eerst werd bedijkt in 1487, vierde dus
dit jaar zijn 500ste verjaardag, zij het dat
het meer dan een eeuw met de zee ge
meen had gelegen om een oude termi
nologie te gebruiken. De verschijning
van mijn studies over genoemde eilan
den vielen kort voor en na de februari-
ramp van 1953. Hoeveel is sindsdien
veranderd!
Geen beter verjaardagsgeschenk voor
een welvarend dorp en eiland dan een
boek, geschreven door kenners van de
materie. Het leeuwenaandeel werd ge
schreven door H. Uil, als archivaris en
historicus een ervaren man, bijgestaan
door J. A. Klompe die de hoofdstukken
polders en dammen en de landbouw
voor zijn rekening heeft genomen. Van
laatstgenoemde auteur - landbouwer -
kan men zeggen dat hij als geen ander
Sint Philipsland en omgeving kent èn
erover heeft geschreven. Het boek telt
vijftien hoofdstukken, waarin op boeien
de wijze de geschiedenis van een kleine
en geïsoleerde gemeenschap is samen
gebracht. Voor het merendeel kwamen
de bewoners uit de directe omgeving, uit
Tholen.Zuid-Beveland en Westelijk Bra
bant en in mindere mate uit Noord-Be
veland, Schouwen-Duiveland en Goe-
ree-Overflakkee.
Zoals op de meeste eilanden in het delta
gebied leefde de bevolking van de land
bouw. De arbeiders vonden hun werk bij
de boeren en/of aan de dijken. Het meest
noodzakelijk voor de landbouw was de
smid, die we dan ook spoedig zien ver
schijnen. De timmerman kwam pas la
ter; de schoolmeester was een manusje
De bedijker van de Anna Jacobapolder: Willem Fre-
derik del Campo genaamd Camp (1 801 -1 879).
van alles en de molenaar was tevens
bakker. De middenstand werd aange
vuld met een schoen- en kleermaker.
Sint Philipsland was tevens een am
bachtsheerlijkheid. Kort voor 1 800 was
de gehele heerlijkheid in handen van de
familie Schorer. Leden van de familie
noemden zich heer of vrouwe van Sint
Philipsland. De positie van de am
bachtsheren en -vrouwen was in het
Zeeuwse belangrijk. Dit veranderde in
de 19e eeuw toen alleen de zakelijke
rechten overbleven. Zeer belangrijk was
het recht van aanwas. In 1 847 kwam de
Anna Jacobapolder tot stand, liggend
op het grondgebied van Bruinisse. Dit
gebied kwam in 1857 aan Sint Philips
land. In 1 861 werd Willem Frederik del
Campo genaamd Camp tot burgemees
ter van Sint Philipsland benoemd. Hij
was het die er voor had gezorgd dat de
Anna Jacobapolder werd bedijkt, ge
noemd naar zijn vrouw, een dochter van
mr. Leonard Cornelis van Sonsbeek,
wethouder en burgemeester van Mid
delburg. Bij de bedijking kwam Camp in
contact èn in de clinch met de hoofdin
genieur Abraham Caland, die hier van
vrouwskant ook rechten van bedijking
had.
Op kerkelijk gebied heeft Sint Philips-
