victorine vertelt
97
de verwondingen die beiden, de een
vooral lichamelijk en de ander voorna
melijk geestelijk, haar hebben toege
bracht.
Ontroerend zijn ook de pagina's die Vic
torine aan haar dochter Jop wijdt. Een
intelligent en aardig meisje, dat uitgroei
de tot een bijzondere vrouw. Ze studeer
de net als haar echte vader medicijnen,
werd huisarts in Harmeien en stierf daar,
zeer geliefd, in 1971 aan een hersen
ziekte. Kort daarna overleed ook Lou
Beerman.
Jop zag Bert Bakker als haar eigenlijke
vader. Zij hadden een hele sterke band,
die niet veranderde met de komst van
Peter, de pleegzoon van Bert en diens
eerste vrouw.
Vier jaar na de scheiding van Victorine
bleek Bert Bakker ongeneeslijk ziek. In
zijn laatste levensjaar, hij stierf in 1 969,
heeft Victorine hem vaak bezocht en
veel met hem gepraat.
Zij was inmiddels bevriend met Arthur
Lehning, een vriendschap die uitliep op
een weekend-verhouding van twaalf
jaar en, wat Victorine betreft, op een te
leurstelling: Lehning bleek niette beant
woorden aan de hoge plaats die zij hem
had toegedacht.
Zo had hij geen enkele belangstelling
voor haar werk. Naast bezigheden voor
de antroposofische uitgeverij De Lem-
niscaat vanaf 1956, werkte Victorine
aan een dissertatie over Jongkind. Ze
promoveerde in 1968 cum laude op
Jongkinds brieven, haar monografie
over hem verscheen in 1 975. Omstreeks
die tijd begon ze zich ook bezig te hou
den met Jan Toorop; verscheidene arti
kelen publiceerde ze over hem en vol
gend jaar zal een aan hem gewijde mo
nografie verschijnen.
Nabeschouwing
Victorine Hefting heeft veel gereisd,
voor haar plezier, voor haar gezondheid
en voor haar studie.
Een steeds weerkerend reisdoel is haar
huisje inVeere, De Papaver. Ze kocht het
huis in 1 946 van haar vriendin Claire Bo
nebakker, maar pas vanaf 1964 zou ze
er regelmatig gebruik van maken. Veere
is voor haar een oase, het hele eiland
prachtig: de mooiste luchten en de mooi
ste wolken ter wereld vind je in Zeeland.
Dat was haar al opgevallen toen ze er als
kind met haarvader kwam en dat veran
derde niet tijdens de zwerftochten, in
haar studietijd, met Pom Nijhoff en zijn
vriendin Jootje van Dam van Isselt - op
zoek naar een mooi plekje voor die twee,
dat werd gevonden in Groot-Valkenisse.
Zeeland bleef door de jaren heen een
toevluchtsoord, of het nu logeerpartijen
bij vrienden betrof, fijne en droeve mo
menten met Bert Bakker of, als vanouds,
het wuivende koren in de zomer.
Als alles naar wens verloopt, zal Victori
ne Hefting in september naar Japan rei
zen, naar de Toorop-tentoonstelling die
van 30 september 1 988 tot eind januari
1 989 in Tokio zal plaatshebben. Na te
rugkeer en aanvulling zal de tentoon
stelling dan te zien zijn in het Van Gogh-
museum in Amsterdam. Bij de opening
op 20 februari verschijnt Victorines mo
nografie Jan Toorop, een kennismaking.
Zij is nog volop aan het werk. Pas on
langs heeft zij zich teruggetrokken uit de
vele commissies en besturen waar ze zit
ting in had. De jaren zie je haar niet aan,
de vele beproevingen ook niet. Die on
gelooflijke veerkracht, die bijna tomelo
ze energie - misschien ligt de basis
daarvan wel in één van de dingen die
Willem Vogelsang haar leerde: aan „ge
leerde middelmatigheid" mag je niet zo
maar voorbijgaan, maar het gaat om
kwaliteit. Voortdurend streven naar ver
hoging van je eigen niveau, verdieping
van je inzichten, met de top als maatstaf.
Gevoel voor kwaliteit als leidraad voor
persoonlijke oordelen. Daaruit volgt di
rect respect voor de persoonlijke oorde
len van anderen en die karaktertrek van
Victorine komt duidelijk uit het boek
naar voren: zij neemt de mensen zoals zij
(in haar ogen) zijn, maar van zichzelf
vraagt ze zich bijna steeds af of haar
handelwijze ten opzichte van hen wel de
juiste is.
Vriendschappen zijn heel belangrijk in
haar leven. Er is eigenlijk slecht over te
praten en er is weinig uit te leggen, zegt
ze daarvan.
Ik zou dit verhaal ook met Goethe willen
eindigen: Alles Tiefe Hebt die Maske.
Dat Victorine Hefting dat masker heeft
willen afzetten, getuigt in mijn ogen van
veel moed.
Victorine, door Nienke Begemann. 390
pag. foto's, f 39,90. Uitgeverij Bert
Bakker, Amsterdam.
Victorines tachtigste verjaardag in Veere, 1985.
