pieter stoffelsz uit mattemburch
108
binnenberm.
buitenberm
I
jloot
Buitenbeloop helling 4 op 1 of 3 op 1
Krui norcodte 1 roede (4 meter)
Buitenbeloop helling 1 l/4 op 1
methode 250 zijn geweest. Een getal dat
goed overeenkomt met de eerder ge
vonden waarde.
Men moet zich die werken voorstellen:
per strekkende kilometer zijn er dage
lijks 170 man met schoppen aan het
werk, er zijn zo'n 100 tot 150 kruiwa
gens en nog later zo'n zestig karren con
stant in gebruik en er lopen zo'n 100 tot
140 paarden. Een krioelende mieren
hoop van mensen en dieren.
Om een indruk te krijgen over de grond
verplaatsing, kunnen wij van de volgen
de berekeningen uit gaan:
Bij een gemiddeld dijkprofiel met een
kruinbreedte van 4 meter, een kruin
hoogte van 4,5 meter, een buiten-
glooiings-breedte van 22,5 meter en
een binnen-glooiingsbreedte van 6 me
ter, zoals een gemiddeld dijkprofiel er in
1 598 uit zag, zal bij een lengte van 80
meter (de normale dijklengte van 1 be
steding) de inhoud per aanbesteed
dijksdeel ongeveer 7000 kubieke meter
zijn. 242 Aanbestedingen 242 x 7000
ongeveer 1.700.000 kub. mtr. Zodat
liefst een miljoen zevenhonderdduizend
kubieke meters zand en grond en klei en
zoden werden verplaatst, buiten alle an
dere grondwerk als het maken van de
vers- en haech-kaden, het graven van de
bermsloten en binnensloten, de afwate
ringen, de sluizen en spuikommen.
De kosten
Ten aanzien van de berekening van de
kosten van de bedijking zijn de volgende
gegevens van belang:
Uit artikel 19 van de bedijkingsvoor-
waarden blijkt, dat de gorzen per gemet
voor 28 Karolusguldens met de bedij
kingsplicht werden verkocht. Dit is
slechts ten dele gebeurd20).
De rentmeester rekent ons de totaal
oppervlakte voor21):
Grondoppervlakte van
de polder is: 3274 G. 86 R.
Hierbij zijn Cats en
Colijnsplaat niet mee
gerekend.
Colijnsplaat is groot: 535 G. 51 R.
Cats is groot22): 538 G.
Totaal: 4347 G. 137 R.
Daarbij zijn ook opgeteld de binnenge-
dijkte schorren binnen de „scheijdslijn"
van Cats: portionaris ambachtsheerlijk
gebied, dat later in pacht wordt uitgege
ven. 22 Gemeten en 83 roeden binnen
dat gebied van Cats zijn nog eigendom
van de graaf van Hohenlohe.
Totaal te verkopen gemeten, in eigen
dom van de graaf:
3274 G. 86 R. minus 760 G. 1 29 R.
2513 G. 257 R.
251 3 G. 257 R. plus 535 G. 51 R. plus
22 G. 83 R. 3071 G. 91 R.
Bij berekening blijkt, dat de eerste en
tweede kopers tezamen een gemiddelde
prijs van: 27,4 Kglds per gemet betaal
den. Uit de rekening van Pieter Stoffelsz
uit Mattemburch blijkt, dat de bedij-
kingskosten zelf 82 Karolusguldens en
10 stuivers bedroegen. Hij rekent het
zijn heer, de graaf van Hohenlohe
voor23):
„Eerst penningen betaelt ter cause van
de dijckschoten over de landen die zijne
Gen: binnen der dijckagie van Noordt
Bevelandt bedijckt heeft. Welcke ge
schoten allen* gevallen zijn in den jaere
1 598 gelijck hier naer volcht:
Het eerste geschot ten behoeve van de
preparamente der dijckagie is geweest
op elck gemet 3 Kglds.
Het tweede geschot den 1 9 e Meerte
1598 geschoten is geweest opt gemet
18 Kglds.
Het derde geschot op den 27 e April
1598 geschoten op elck gemet
18 Kglds.
Het vierde geschot op den 1 en Junij
1 598 op elck gemet 1 8 Kglds.
Het vijfde geschot op den 7 e Julij 1598
18 Kglds.
Het zesde geschot op den 19e Aug.
1598 5 Kglds.
Ende het zevende ende leste geschot
des voors.jaers 1 598 op den 4 e Decem-
bris geschoten is op elck gemet de som-
me van 2 Kglds 1 0 st.
Sommarum van de zeven geschoten op
elck gemet: 82 Kglds 10 st.
Deze geschoten zullen alle eigenaars
van de binnengedijkte landen gegolden
hebben. Het geldt zowel voor de graaf,
de portionaris-ambachtsheren als de
eerste en tweede kopers.
De bedijking kostte die eerste en tweede
kopers dus per gemet:
27 Kglds 8 st bij aankoop
82 Kglds 10 st als geschot
Samen: 109 Kglds 18 st
Op 25 juni 1 598 schrijft men vanuit het
Heerenhuis de volgende brief aan de
graaf24):
Hooch ende Welgebooren Grave,
Genadige heere,
Wij en twijffelen nyet uwe Gen: sal
volcommentlijcken onderrecht sijn
aen de gelegentheyt deser dijckagie,
dewelcke (nyettegenstaende me-
In vet door schrijver dezes aangegeven.
bermsloot
voorvorsch
Hén aanbesteding
20 roeaen 80 - 100 meter)
A
vers-of achterkade J
v,
Haechkade
s
schaap
stal
