het leven op het land
129
naar de schepen werden gebracht: in
manden die op de schouder tot boven op
de dijk werden gedragen en die daar
werden leeggestort in kruiwagens waar
mee men dan over een lange loopplank
naar het onder aan de dijk gereedliggen
de schip manoeuvreerde; op deze wijze
geschiedde het laden tot het moment
dat de verharding van de polderwegen
vervoer naar een der talrijke havens en
haventjes mogelijk maakte. Boot gaat
ook in op de tegenstrijdige belangen van
boer en suikerfabriek, hij vertelt waarom
de boeren overgingen tot het oprichten
van weegbruggen, in de volksmond
„fairbanken" genoemd, en hoe om
streeks 1900 de eerste coöperatieve
suikerfabrieken ontstonden. Latere ont
wikkelingen, zoals het gebruik van de
tram voor het bietenvervoer en de fusies
diedefabrieken aangingen en die uitein
delijk leidden tot het overblijven van
twee giganten, de C.S.M. en de Suiker
Unie, worden eveneens uitgebreid be
schreven.
Typerend voor het gehele boek is de
veelheid aan informatie van uiteenlo
pende aard in een compacte, maargoed
lopende en prettig leesbare tekst. Af en
toe gaat een beschrijving zodanig diep
in op allerlei details, dat de bijbehorende
foto de niet ingewijde lezer onvoldoende
hulp biedt. Dit geldt bijvoorbeeld voor
de beschrijving van de constructie van
de menwagen, in het hoofdstukje dat
aan de wagenmaker is gewijd. In een ge
val als dit zouden enkele verklarende te
keningetjes (zoals die welke in het
Zeeuws Woordenboek bij „menwae-
gen" staan afgedrukt) zeker verduidelij
kend hebben gewerkt. Alleen in de eer
ste hoofdstukken, over de moernering
en de meekrap, wordt de fotoreeks on
derbroken voor enkele ter verduidelij
king opgenomen tekeningen en oude
gravures. Dat dit wat mij betreft wel wat
vaker had mogen gebeuren, is echter
detailkritiek; terecht vormen de prachti
ge foto's de „ruggegraat" van dit boek!
Zijn gegevens putte Boot uit eigen en an
dermans herinnering en voorts uit be
staande litteratuur (een litteratuurlijst is
achterin opgenomen); de foto's vergaar
de hij vrijwel zonder uitzondering bij
particulieren.
De indeling van het boek is zodanig, dat
vrijwel steeds één foto over de volle
breedte boven aan de pagina is afge
drukt, met eronder een stuk tekst in
twee kolommen. De hoofdstukjes, die in
veel gevallen over verschillende pagi
na's doorlopen, zijn niet voorzien van
kopjes en een register ontbreekt. Hier
door is het voor de lezer die het boek niet
van voor naar achter geheel doorneemt
wat moeilijker zoeken, maar een in
houdsopgave met trefwoorden biedt
houvast. Deze inhoudsopgave vermeldt
onderwerpen als: Bomen rooien,
Zeeuwsche Landbouw Maatschappij,
Paarden, Werkeloosheid, Dagelijks
eten. Vlas, Molens, Strandrijden, Trek
ker en Herverkaveling, om er maar enke
le van de ruim zestig te noemen. Het is
natuurlijk onmogelijk om in dit kort be
stek op al deze onderwerpen in te gaan.
Daarom volgt hier een keuze.
Aan de meekrapcultuur wijdt Boot een
aantal pagina's. Beschreven wordt het
gehele proces: van het planten, via het
delven en het drogen, tot aan de verkoop
op de beurs en de aflevering onder toe-
