het leven op het land
131
hofstee zo'n arbeidershuisje neer te zet
ten. Over de levensomstandigheden in
deze huisjes lezen we onder meer het
volgende. „Men moet niet denken dat de
eerste huisjes die bij de boerderij wer
den gebouwd riant waren, verre van
dat!! Het waren éénkamerwoningen:
slecht en gebrekkig neergezet. In de ka
mer lagen plavuizen, de muren waren
van Schouwse moppen en meestal met
klei gemetseld. De muren waar het dak
op rustte waren ongeveer twee meter
hoog. Het waren muffe éénkamerkrot-
ten, waarin weinig ruimte en frisse lucht
was In de winter bij jachtsneeuw
stoof bij onbeschoten daken veel stuif
sneeuw door de kieren van de op de pan
latten liggende pannen op de zolder. En
als het vroor moest men de kinderen on
der een vracht „baelezakken" stoppen,
anders bevroren ze."
Verschillende hoofdstukjes behandelen
de diverse ambachten die met de land
bouw verbonden waren. Naast de smid
en de wagenmaker was daar bijvoor
beeld de gareelmaker, die omstreeks
1900 een compleet gareel voor een
trekpaard vervaardigde voor een bedrag
van ongeveer zeven gulden en tien stui
vers. Op de foto poseert de Zierikzeese
gareel- en zadelmaker Eliza Gouds
waard in de deuropening van zijn zaak;
naast hem staat zijn zoon Adriaan. Alsof
de met kolossale letters op de pui ge
schilderde tekst nog nadere toelichting
behoeft, hebben zij hun artikelen duide
lijk zichtbaar uitgestald.
Opvallend is, hoeveel opnamen van
„werk in uitvoering" Boot heeft weten te
verzamelen. Met welke achtergrond de
ze foto's indertijd zijn vervaardigd, is
niet altijd duidelijk, maarzeker in de eer
ste decennia na 1900 zal het vaak de
overredingskracht van de rondreizende
fotograaf zijn geweest, die de mensen
ertoe bracht hun werk even in desteekte
laten en te poseren. Een heel mooi voor
beeld van een foto die waarschijnlijk zo
ontstond, is die waarop we loondorser
Piet Sinke (in het midden op de achter
grond) met zijn machine bezig zien bij de
familie De Keijzer, onder Schuddebeurs.
In later tijd kreeg men meer en meer zelf
de beschikking over een fototoestel en
de foto's die daarmee werden gemaakt
tonen vaak intiemere tafereeltjes op het
land, zoals het kiekje van defamilie Pan-
nekoek bij Zierikzee, tijdens ,,'t allef-
schoft" in de tarwe. Uit de „zekels" die
de mannen bij zich hebben, blijkt dat zij
de tarwe destijds, in 1 937, nog met de
hand sneden.
Dit waren slechts enkele grepen uit een
boeiend en uitermate rijk boek. Wie het
ter hand neemt, zal zeker niet worden te
leurgesteld!
Piet Boot: „Het plattelandsleven van Schouwen-
Duiveland in vroeger tijd". Zierikzee, 1987. Prijs
f 69,50.
Het boek is slechts bij een beperkt aantal boek
handels verkrijgbaar, maar kan tevens bij de auteur
worden besteld: P.J.Boot, Provincialeweg 14,
4321 SM Kerkwerve, telefoon 01117-1294.
