anderhalve eeuw ijzerhandel de jager
152
De nieuwe vestiging Achter de Houttuinen 1 2, 1 977.
meestal hun eigen vertegenwoordigers
naar Nederland, die uitstekend Neder
lands spraken; ook de brieven en faktu-
ren werden in het Nederlands gesteld.
De jaren 1 933 tot 1 938 waren verlies
gevende jaren, zoals voor alle bedrijven.
In 1938 begon de conjunctuur weer iets
aan te trekken en in april van dat jaar
werd het 10O-jarig bestaan van de D. de
Jagers's Ijzerhandel gevierd.
Tweede wereldoorlog
In 1 939 werd de oorlogsdreiging steeds
sterker, totdat 10 mei 1 940 de Duitsers
ons land binnenvielen. Geheel Neder
land werd bezet behalve Zeeland. Op
17 mei greep de vijand Middelburg aan
om Walcheren tot overgave te dwingen.
Bij het bombardement en daardoor ont
stane branden werd het centrum van de
stad vernietigd.
Op 1 8 mei zijn C. A. C. Kruyder en E. E.
Klüppelberg zeer vroeg de stad inge
gaan en met veel moeite op de Markt ge
komen. Het betonskelet stond nog over
eind maar was geheel uitgebrand, even
als het middengebouw. Het achterpand
en het smidspakhuis waren niet ver
brand. De kluis was nog intact en de in
houd ongeschonden. Zo moest het be
drijf met groot verlies, circa 6% van de
goederen, de oorlog in en geld was er
niet. De oorlogsuitkering kwam zo laat
binnen dat de voorraden van de fabrie
ken allang uitverkocht en 30% duurder
waren geworden.
Toen de zaak in 1940 voor de tweede
maal door brand werd getroffen was dit
voor de heer H. J. Kruyder, ondanks dat
hij nog zeer vitaal was, toch teveel en
trok hij zich terug uit het zakenleven. De
handel werd zo goed mogelijk voortge
zet in de bestaande maar uitgebrande
gebouwen. Na de oorlog werd er een
houten gebouwtje gezet op de plaats
van het inmiddels afgebroken betonske
let. Volgens architect Rothuizen was het
voorgebouw herstelbaar en hij heeft dat
ook schriftelijk bevestigd. De Lange
Delft moest breder worden en het enige
gebouw dat in de weg stond was dat van
de firma De Jager. De gemeente heeft
het betonskelet toen zonder onteigening
en zonder overleg, onder protest, afge
broken. De andere in gebruik zijnde ge
bouwen wilde de gemeente ook afbre
ken, na onteigening voor het bedrag van
f 18.000,-. Men had echter niet het
recht om het bedrijf stuk te maken en
een nieuw gebouw waarin de zaak
voortgezet zou kunnen worden wilde
men niet neerzetten, dus bleef alles zo
als het was!
In 1941 werd de grond van de pakhui
zen in deTeerpakhuizenstraat verkaveld
naar de Lange Delftzodat defrontbreed-
te nu 1 6 meter zou worden en de expedi
tie van de goederen via het Walplein kon
geschieden. Na de oorlog zijn er zeer ve-
Het noodgebouw na de tweede wereldoorlog (foto ca. 1948). De Lange Jan staat in de steigers.
