mededelingen 159 Door de ligging in en aan de zee bezit de ge schiedenis van Zeeland een eigen karakter. De strijd tegen het water speelde een belang rijke rol in de organisatie van de samenle ving: bedijking van land en onderhoud van waterkeringen waren aan de orde van de dag. Maar ook de ligging aan rivierarmen en open zee was een voorname factor. De scheepvaart bracht welvaart en bevorderde de contacten met het achterland en overzeese gebieden. Dit aspect is van de middeleeuwen tot in de 19e eeuw van groot belang geweest. Zeer belangrijk was de vrijwording van de Spaanse overheersing. De provincsie zou er zonder de tachtigjarige oorlog geheel anders hebben uitgezien. Nu had een eigen politie ke, economische en culturele ontwikkeling plaats doordat de Zeeuwse steden ten dele de plaats van Antwerpen konden innemen in het economisch verkeer. Door zijn gunstige ligging kon Zeeland in de 18e eeuw zijn welvaart grotendeels behou den. In de handel op de West, Frankrijk, En geland, Spanje, Portugal, bleef het een ruim aandeel behouden, wat een nabloei in de 18e eeuw mogelijk maakte. Hieraan hebben we de rijke cultuuruitingen van deze periode te danken: fraaie huizen, buitenplaatsen, inte rieurs, portretkunst, beoefening van weten schappen door patriciërs. De 19e eeuw was een tijd van kwijnend voortbestaan en pogingen tot nieuwe aanzet ten door de verbetering van de infrastruc tuur: wegen, spoorwegen, kanalen, veerdien sten. Het culturele leven volgde het landelijk patroon. De burgerlijke samenleving toonde belangrijke initiatieven: stichting van cultu rele voorzieningen, verenigingen tot bevor dering van het muziekleven, het kunstmu seum, het nieuwe museum van het Zeeuwsch Genootschap enz. Een vaste opstelling in een historisch mu seum voor Zeeland dient een beeld te geven van de hoofdlijnen van deze ontwikkelin gen. Voor een opstelling komen de volgende eenheden in aanmerking: - Een afdeling geologie. De geologische wording van het gebied, geïllustreerd met vondsten binnen de Delta gedaan. Een beeld van de flora en fauna in die tijd aan de hand van fossielen. Een afdeling archeologie voor de periode van de vroegst aanwijsbare periode tot het einde van de middeleeuwen. Uitbeel ding van bewoningsvormen en de struc tuur van de maatschappij, waar zij mee samenhingen: adel, geestelijkheid, bur gerij, plattelandsbevolking; kastelen, kerkelijke instellingen, steden, kleinere nederzettingen. - De tachtigjarige oorlog met zijn ingrij pende wijzigingen: politiek, institutio neel, economisch, demografisch, gods dienstig, cultureel. Een fenomeen van de eerste orde dat de bezoeker voor alles duidelijk moet worden gemaakt. Met na me de historietapijten kunnen hier het uitgangspunt zijn. Aansluitend: De 17e eeuw, een tijd van verdere ont wikkeling en stabilisering na de onstui mige veranderingen door de vrijheids strijd. Er ontstond een cultuur met eigen accenten: schilderkunst, kunstnijver heid, letteren. Groei van de steden, bloei van de handel en scheepvaart. De 18e eeuw, een periode van nabloei. Bouwkunst, buitenplaatsen, rijke inte rieurs, kunstnijverheid, portretkunst, import van porselein uit China en Japan. Hieraan gerelateerd: Wetenschapsbeoefening door patriciërs en instellingen als het Natuurkundig Ge zelschap, Zeeuwsch Genootschap. Kabi netten van munten, penningen, oud- en zeldzaamheden, schelpen en andere na- turalia. Zeeland-overzeese gebieden: Verenigde Oostindische Compagnie, Westindische Compagnie, Commerciecompagnie, Su riname, Essequebo. Het porselein en de volkenkundige voorwerpen uit de beva ren gebieden herinneren hieraan. Naast deze voor uitbeelding in aanmerking komende belangrijke perioden en ontwikke lingen bezit het museum in de collecties een aantal specialisaties, die zichtbaar moeten zijn in de vaste opstelling: Volkskunde; er is een rijke, zeer volledi ge verzameling klederdrachten, sieraden en gebruiksvoorwerpen. Porselein. De verzameling Bal is met het geen resteert van de porselein verzame ling van het Zeeuwsch Genootschap van uitzonderlijke betekenis. - Schilderijen. Met de stichting van het „Kunstmuseum" beoogde men destijds het verwerven van moderne, eigentijdse kunst. Hoewel door ontvreemding en verkoop gereduceerd biedt deze verza meling nog een goede aanzet voor een schilderijenzaal met het „moderne" van iedere tijd. Munten en penningen. De verzameling Zeeuwse munten en penningen is zeer compleet. Naast de puur numismatische betekenis is deze collectie ook van groot belang voor beeldvorming van economi sche en maatschappelijke verschijnselen. Zeeuwse kast met intarsia van palisanderhout; Zeeuwse meubelkunst uit de 17e eeuw is in de collectie van het Zeeuws Museum spaarzaam vertegenwoordigd.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1988 | | pagina 47