de behandeling van slaven door de slavenhandelaren
van de middelburgse commercie compagnie
10
Een slaventransport naar de Westkust van Afrika.
Bron: J. Walvin, „Slavery and the s/ave trade; A short illustrated history", (Jackson 1983J, pag. 45.
ning van een slavenkapitein: in 1732
ontvangt Jan de Moor uit Vlissingen een
maandgeld van 65 gulden, terwijl zijn
collega Silou uit Hull in 1 802 genoegen
moet nemen met 60 gulden. Daarnaast
krijgen zij 80 stuivers per iedere verhan
delde slaaf, en mogen zij tot een bepaald
bedrag voor eigen rekening handelen.
Ter vergelijking: een matroos vangt in
1732 12 gulden tegen 20 gulden in
1802'°).
Behandeling en sterfte onder de sla
ven.
Een Middelburgse Commercie Compag
nie-slavenhaler heeft gemiddeld 287
dienstbaren aan boord, met een sprei
ding van 67 tot en met 479. In totaal
heeft de Middelburgse Commercie
Compagnie van 1 732 tot en met 1 802
langs de Westkust 31.095 slaven ge
kocht. Van hen sterven er 3.751, of
1 2,1 tussen het moment van aankoop
in West-Afrika en het moment van ver
koop in de Nieuwe Wereld. Wanneer we
de periode in twee helften verdelen, kan
een daling van de mortaliteit onder de
slaven van 1 3,7 %voor 1 732-1 767 naar
10,8% voor 1 768-1 802 geconstateerd
worden. Per slavenschip varieert het
sterftecijfer van 0,42 of 2 van 465, tot
64% of 144 op een armasoen van 1 72.
Verzekeraars stellen het normale verlies
aan zwarte levens op 1 5 ten 100
Tabel 1 plaatst de sterfte onder de door
de Nederlanders aangekochte slaven in
het kader van de internationale transat
lantische negerhandel. Zij leert ons dat
een aanspraak op een superieure Neder
landse behandeling van de dienstbaren
op basis van een lage mortaliteit geen
vaste grond onder de voeten heeft. Ge
zien de cijfers zou Engeland hier nog het
meest aanspraak op kunnen maken
Maar heeft de behandeling van de sla
ven eigenlijk wel een bepalende invloed
op de hoogte van de sterfte onder hen?
Nauwelijks. De belangrijkste factoren,
die de hoogte van de mortaliteit tussen
het moment van aankoop en verkoop
bepalen zijn: ten eerste, de tijd op zee,
die van invloed is op de kwaliteit van
voedsel en drinkwater, en op het optre
den van dysenterie, de voornaamste sys
tematische moordenaar aan boord van
de slavenschepen: ten tweede, regiona
le verschillen langs de Westafrikaanse
kust, die het gevolg zijn van lokale ziek
tes en verschillen in het aanbod van
voedsel: tenslotte, pure willekeur, aan
gezien de slavenkapiteins weinig kun
nen doen aan de hoogte van de sterfte
onder hun koopwaar, afgezien van de
isolering van zieken, inachtneming van
de hygiëne en een goed voedselaanbod.
Handelservaring of menselijkheid oefe
nen geen bepalende invloed uit op het
aantal doden onder de zwarten l2).
Mishandeling en sexueel misbruik
van de slaven.
„De vrouw, die door één van de be
manningsleden zwanger was ge
maakt, huilde; niet om haar kind, niet
om de onbekende vader, maar om
Tabel 1
Sterfte onder de slaven tussen aan- en verkoop in het kader van de internationale
transatlantische slavenhandel.
Nationaliteit slavenhandelaren
Deens
Engels
Engels
Engels
Engels
Frans
Frans
Frans
Frans
Nederlands (WIC)
Nederlands (MCC)
Nederlands (MCC)
Portugees
Noordamerikaans
Bronnen:
Klein, „Middle Passage", pag. 55, 161; Stein, „French slave trade", pag. 209; Anstey, „Atlantic slave trade",
pag. 31, Unger, „Bijdrage II", pag. 62; Coughtry, „Notorious triangle", pag. 146.
Tijdvak
Sterfte
1777-1788
14,9%
1761-1787
8,5%
1788-1792
9,3%
1793-1797
3,8%
1798-1807
4,0%
1700-1745
15,0%
1746-1760
15,4%
1761-1779
9,7%
1780-1792
9,8%
1680-1749
16,8%
1732-1767
1 3,7
1768-1802
10,8%
1795-181 1
9,3%
1752-1807
1 2,0
