„hier keerde op 1 3 maart 1 945 onze landsvrouwe terug tot haar volk"
42
Koningin Wilhelmina spreekt op 13 maart 1945 bij de grens te Eede met militaire autoriteiten. Achter de
koningin commissaris der koningin in Zeeland jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford. Geheel links griffier der Staten
van Zeeland dr. B. D. H. Teilegen Az.
duidelijk te maken dat de koningin „bin
nenkwam. Commissaris Boertien her
innerde hieraan in zijn dankwoord maar
sprak tevens over de symbolische bete
kenis: „Bij die gelegenheid werd niet al
leen een streep op het wegdek getrokken,
maar vooral ook gemarkeerd dat van
daaraf verder werd gestreden voor het
herstel van grenzen, waarbinnen een ein
de zou kunnen worden gemaakt aan de
ernstige schendingen van de fundamen
tele rechten van de mens".
Vervolgens hield de heer G. A. C. van
Vooren, als geen ander bekend met de
geschiedenis van West Zeeuwsch-
Vlaanderen, de volgende toespraak, die
wij in haar geheel opnemen:
„Zoeven is hier het proces-verbaal on
dertekend van de herplaatsing van gren
spaal 348 te Eede.
Bijna 1 45 jaar geleden, om juisttezijn op
26 november 1844, werd eveneens op
het gemeentehuis van Aardenburg een
proces-verbaal ondertekend over de
plaatsing van de grenspalen, maar toen
voor het eerst tussen vertegenwoordi
gers van Nederland en België.
Van Nederlandse zijde waren aanwezig:
luitenant-generaal van Hooff, adjudant
van de koning Willem II, kapitein inge
nieur André de la Porte en burgemeester
van den Eeckhout van Eede.
Van Belgische zijde waren aanwezig:
generaal-majooro/o//y, kommandant der
provincie Antwerpen, de kapitein der
genie Dusart, luitenant-adjudant Goffi-
net van de generale staf, secretaris der
Belgische commissie voor de grens
scheiding en de burgemeesters van Mal-
degem en Middelburg (in Vlaanderen)
De Smet en De Voldere.
Het proces-verbaal was volledig in het
Frans en Sint-Laureins heette toen nog
Saint-Laurent.
Ruim 23 jaar geleden, om precies te zijn
op 27 januari 1966 kwam men weer bij
een voor het opmaken van een proces
verbaal, nu op het gemeentehuis van
Maldegem. Daarbij waren aanwezig de
burgemeesters van Maldegem, Sint-
Laureins en Aardenburg, De Muyt, De
Sutter en Van Berckel en Ir. M. Haarsma,
hoofdlandmeter van het kadaster in Ne
derland.
Nu ging het om de uitvoering van het
rapport van de Internationale Commissie
belast met het vaststellen van de ligging
van de Nederlands-Belgische grens, die in
1 956 zijn rapport had voltooid. Het zou
nog tien jaar duren voordat dit rapport
door een proces-verbaal werd bekrach
tigd.
Dit was voor een landbouwer op Neder
lands gebied nabij Sint-Laureins te lang.
Nadat hij vernomen had dat zijn erf en
bouwland zich eigenlijk enkele meters
verder op Belgisch gebied uitstrekte be
gon hij maar direct de gemeenschappe
lijke heg weg te ruimen en het land van
zijn buurman in gebruik te nemen.
Prompt volgde natuurlijk aanhouding
door de Belgische rijkswacht. De vol
gende dag kon men in de krant lezen:
Ernstig grensincident te Eede.
Ontstaan van de grens
Wanneer je een grenspaal herplaatst
moet er uiteraard een grens zijn. Hoe is
deze grens eigenlijk ontstaan?
Hiervoor moeten we teruggaan tot de
Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), die
bij ons bekend is als de vrijheidsoorlog
der Nederlanden.
Na de Calvinistische Republiek van
Hembyse en Ryhove die vanaf 1576
vanuit Gent nagenoeg heel Vlaanderen
beheerste, was Alexander Farnese, her
tog van Parma in 1 583 door koning Fi-
lipsll naar de Nederlanden gezonden om
orde op zaken te stellen. De ene stad na
de andere viel weer in handen van de
Spanjaarden en toen Antwerpen in
1 585 en als laatste Sluis in 1 587 werd
veroverd, was Spanje weer heer en
meester in de Zuidelijke Nederlanden.
Eén stad echter was nog niet in handen
gevallen van de Spanjaarden: Oostende.
Toen nu in 1604 het ernaar uitzag dat
Oostende zich niet langer zou kunnen
handhaven, kreeg prins Maurits van
Nassau opdracht met een leger Oosten
de te ontzetten. In deze opzet slaagde hij
niet, maar wel veroverde hij het noorde
lijke deel van Vlaanderen dat thans be
kend staat als West-Zeeuws-Vlaande-
ren, èn Philippine.
In 1609 werd het Twaalfjarig Bestand
gesloten, van 1 609-1 621 en hierdoor is
De zwaar beschadigde grenspaal nr. 348. (Foto ge
meente Aardenburg).
