WAARSCHUWING
Aan Bewoners van de
Eilanden in de Monding van
de Rivier de Schelde
STICHTING MONUMENTEN WALCHEREN '40-45
Oprichting van vijf monumenten ter herinnering
aan de verwoesting van Walcheren M. C. Verburg
Uitgevaardigd door het Hoofd
kwartier van den Opperbevel
hebber van het Geallieerde
Expeditieleger.
„Het ontroerende beeld dat blijft
hangen Is dat van de gewone mens
die blijft doorvechten ondanks de
ogenschijnlijk vergeefse strijd, dat
van het rusteloze water en de berus
tende mens. Mae me gae nie weg.
Glad nie. Me dienke der nie over. Me
gae bove wone."
Uit: „De zee woont in ons huis. Walcheren
1944-1946" door Tina Keller.
Op 1 7 mei 1 990 is het vijftig jaar gele
den dat Middelburg tengevolge van een
Duits bombardement zeshonderd mo
numenten en een groot deel van de bin
nenstad in vlammen zag opgaan.
Die gebeurtenis markeerde het begin
van een lijdensweg die Walcheren nog
had te gaan en waaromtrent in ons land
nog maar heel weinig bekend is. Eind ok
tober 1944 werden de dijken rond het
eiland door de Royal Air Force op vier
plaatsen - Veere, Westkapelle, Vlissin-
gen en Ritthem - weggebombardeerd
als inleiding tot de bevrijding, met als
triest dieptepunt de vernietiging van
Westkapelle en de dood van vele inwo
ners.
Gedurende meer dan een jaar liep het ei
land - als een communicerend vat met
de zee - tweemaal per etmaal onder wa
ter. Vlak voor de bevrijding van Walche
ren op 6 november 1 944 werden in Vlis-
singen grote verwoestingen aangericht;
geen gebouw bleef onbeschadigd.
Nog altijd zijn er geen monumenten die
herinneren aan deze onvoorstelbare el
lende, waarbij vele zakenlieden, land
bouwers en burgers hun met grote inzet
opgebouwde bezit en bedrijf verloren
zagen gaan. Wie dat van nabij heeft
meegemaakt weet dat de wederopbouw
die zij - in een uitzichtloze tijd - ter hand
namen, een prestatie is geweest waar
wij nog altijd grote bewondering voor
moeten hebben.
De Stichting Monumenten Walcheren
'40-'45 is vergevorderd met plannen op
de meest sprekende plekken des on-
heils, namelijk in Middelburg, Vlissin-
gen, Westkapelle, Veere en Ritthem
(voor het Waterschap Walcheren) vijf
monumenten op te richten. De ontwerp
opdrachten daartoe zijn namens de Mi
nister van Welzijn, Volksgezondheid en
Cultuur intussen aan vijf internationaal
vermaarde beeldende kunstenaars ver
strekt. De totale kosten bedragen
f 500.000,-, waarvan ongeveer
f 100.000,- moet worden opgebracht
door allerlei acties. Waarschuwing uit de lucht. Het panflet.
1) Het is zeer waarschijnlijk, dat de vijandelijke troepen en
installaties op uwe eilanden binnenkort aan een hevig en langdurig:
luchtbombardement zullen blootstaan.
2) Het is de vurigste wensch van het geallieerde oppercom
mando dat de burgerbevolking zal worden gespaard voor de
gevolgen van deze noodzakelijke militaire actie voorzoover dit'
eenigszins mogelijk zal zijn.
3) Niet alleen een luchtbombardement maar het 'gevaar van
overstrooming bedreigt eveneens uw leven en dat van uwe families.
4) Verlaat de eilanden of indien dat niet mogelijk is, verhuist
dan ONMIDDELLIJK met uwe families naar een veilige plaats op
de eilanden.
Alle militaire doelen wegen, kanalen, transportlijnen, kracht-
stations, spoorwegemplacementen of loodsen, opslagplaatsen en
depots, vijandelijke concentraties van allerlei soorten zijn de
middelpunten van gevaarzones gaat ONMIDDELLIJK uit de
nabijheid daarvan.
5) Reist uitsluitend te voet en neemt niets met U mee, dat U
niet gemakkelijk kunt dragen. Houdt U verwijderd van de
groote verkeerswegen en begeeft U uitsluitend door velden.
Reist nitt In groote groepen, welke ten onrechte kunnen worden
aangezien voor vijandelijke formaties. Houdt U verwijderd van
laagliggend grondgebied en van militaire doelen totdat de vijand
vaa uwe eilanden is verdreven.
