16
hij geen deel aan het sociale leven in de
stad, maar voor persoonlijke of zakelijke
relaties kon hij een beminnelijk gastheer
zijn. De heer Boudewijnse was de eerste
van de twee oprichters die aan The Vitri-
te Works kwam te ontvallen. Hij over
leed onverwachts, in het harnas, op 1 9
januari 1 938.
De heer Van der Leijé, die in de prille ja
ren der vennootschap de leiding had uit
geoefend bij de ambachtelijke produk-
tie, beperkte zijn bemoeiingen met de
fabriek, naarmate de mechanisering
vorderde, steeds meer tot de controle
van de produkten. Daartoe werd iedere
morgen op een lange tafel de uitval der
gekeurde partijen uitgestald, gesorteerd
naar de aard der fouten, om door de di
recteur te worden beoordeeld.
Gekleed in een grijs linnen fabrieksjasje,
een grijze fabriekspet op het hoofd en de
handen gestoken in witte katoenen
handschoenen, stelde de directeur zich
om 1 1.00 uur op achter de tafel, waarna
de verantwoordelijk gestelde werkne
mers, een voor een in aanwezigheid van
hun baas, op de fouten werden gewezen
en hun een boete werd aangezegd. Om
dat fouten der metaalbewerkingen in
het algemeen weinig voorkwamen, wa
ren het voornamelijk glaspersers die
zich aan het oordeel moesten onderwer
pen. Vooreen foutenpercentage van 5 of
hoger luidde het vonnis een dubbeltje,
vanaf 8% was het een kwartje. Aan het
eind van de jaren twintig bedroeg het
uurinkomen ongeveer f 0,50, dit ter ver
gelijking. In de fabriek stond deze dage
lijkse gebeurtenis bekend als „het tribu
naal".
Het aannemen en ontslaan van werkne
Eén van de drie bankwerkerijen omstreeks 1930.
mers was eveneens in handen van direc
teur Van der Leijé.
In de jaren twintig en dertig, met de af
wisselend hoge en lage afzet, was dat
nogal eens een pijnlijke taak. Met de
vakorganisaties wenste directeur Van
der Leijé niets te maken te hebben. De
geringste poging van die zijde om con
tact te krijgen, wees hij af als onrecht
matige bemoeiing met zijn fabriek.
In zijn huis aan de Londense Kaai had de
heer Van der Leijé al vroeg voor elektri
Zelfgebouwde volgpers AL 1 2 productie 90/m. omstreeks 1 930.
sche verlichting gezorgd door middel
van eigen stroomopwekking.
Achter in de tuin bevond zich de machi
nekamer waarin een door een gasmotor
aangedreven dynamo gelijkstroom pro
duceerde. De oude fabrieksmedewer-
kers Greijspaardt en De Ridder waren
met het onderhoud belast.
Reeds voor 1914 bezat deheerVander
Leijé een auto, een De La Haye, waarmee
de familie toerritten maakte op Walche
ren en eenmaal per jaar met vakantie
ging naar de Veluwe of Limburg.
De heer Van der Leijé was een enthou
siast toneelspeler. Op de planken van de
Schouwburg aan het Molenwater was
hij een populaire acteur wanneer het
Middelburgs Amateur Toneelgezel
schap „De Kunstclub" daar zijn voorstel
lingen gaf. Ook had hij vaak de regie in
handen. Met muzikale gaven begiftigd,
zong hij dikwijls met succes een tenorrol
in een of andere opera. Een ander talent
van hem was goochelen. Zijn liefdadig
heidsvoorstellingen in de Concertzaal
waren altijd zeer geslaagd.
Na de ramp van mei 1 940 is de heer Van
der Leijé per 1 januari 1 941 afgetreden
als directeur. Hoewel hun huis gespaard
was door het bombardement, hebben de
heer en mevrouw Van der Leijé in sep
tember 1940 de verwoeste stad verla
ten, om zich te vestigen in Aerdenhout
waar hun dochter woonde. Nog eenmaal
zijn zij naar Middelburg overgekomen,
ter gelegenheid van de afscheidsrecep
tie op 21 februari 1 941Acht maanden
later overleed op 14 oktober 1941 ook
deze oprichter van de N.V. The Vitrite
Works.
