het kasteel van zaamslag. „de torenberg" als middelpunt van de ambachtsheerlijkheid zaamslag 191
Tabel 1.
Verspreiding van het goederenbezit van vrouwe Johanna van Heedtvelde in
153319)
plaats goederenbezit*
Zaamslag en omstreken:
- land 1 04 m 261 r
- molens 3
- visserijen 4
- veren 2
- brouwerij te Zaamslag 1
elders:
- Boekhouter- en Assenederambacht en omstreken ca. 45 m
- Absdale (Hulsterambacht) 23 m
- Brussel en omstreken: land, bos en tienden
1 m 1 Gents gemet 44 are 55,9 ca.
300 r 300 Gentse roeden 1 Gents gemet.
schout van Axelambacht. Zowel bij ver
erving als bij verkoop moest dit aan het
leenhof worden gemeld. Er werd dan
een nieuw denombrement opgemaakt.
In beide gevallen was men aan het leen
hof een vergoeding verschuldigd. Dit
was het zogenaamde reliefgeld, dat
10/b.pars. bedroeg en het camerlincgeid
ten bedrage van 201b.pars. in geval van
vererving; in geval van verkoop de tien
de penning voor beide verschuldigde
rechten2>).
Tijdens de zestiende eeuw ging de am
bachtsheerlijkheid voornamelijk door
vererving over in handen van verschil
lende families22).
4. Zaamslag en de Torenberg voor
de militaire inundatie in 1584
Bezat Heer Floris van Zaamslag de am
bachtsheerlijkheid nog op het eind van
de vijftiende eeuw, na hem kwam Philips
van Heetvelde in bezit van de heerlijk
heid. Hij maakte nogal wat schulden, die
hij begin zestiende eeuw niet meer kon
aflossen. Dit leidde tot een proces voor
het leenhof van de Oudburg. Aanleiding
was een achterstallige betaling van
4 Ib.vls. erfrente aan het kloosterTerha-
gen met bijgaande kosten23). Kennelijk
was het Philips onmogelijk aan zijn fi
nanciële verplichtingen te voldoen, want
op 1 3 juli 1 508 werd de abdis van Ter
hagen, Josine Goessins in het afgewon
nen leen, het Schoutdom van Zaamslag,
gesteld. Deze verandering werd in de
parochiekerk van Zaamslag bekend ge
maakt. Vanaf die datum diende Andries-
se de Muenc, die het schoutambt van
Zaamslag in de praktijk uitoefende alle
betalingen aan de abdis te doen24).
We nemen aan, dat er achteraf toch een
soort regeling tussen Philips van Heet
velde en Terhagen zal zijn gekomen,
want op 19 mei 1518 was Adolf van
Heetvelde bij de auditie van de dijkreke-
ning van Zaamslag aanwezig als erf-
pachtig schout van Zaamslag25).
Zijn dochter Johanna werd na hem erf-
pachtig vrouwe van Zaamslag en door
vererving kwam de heerlijkheid langs
een omweg in handen van Maximiliaan
Quarré. Deze wasten tijde van keizer Ka -
rel V meester in de Rekenkamer ge
weest, maar bij het toevallen van de er
fenis - volgens Van der Aa - reeds over
leden, zodat zijn zoon Anthonis de am
bachtsheerlijkheid toekwam26).
Anthonis Quarré, die de ambachtsheer
lijkheid ca. 1559/60 erfde was vrijwel
nooit op zijn kasteel te Zaamslag aanwe
zig. Hij liet het beheer van het domein
daarom over aan schout Gillis Baert en
de pastoors De Voghelaere en Crabbe.
Zij hielden op hun beurt hun heer, die
doorlopend te Brussel was zeer regel
matig op de hoogte van de laatste ont
wikkelingen te Zaamslag. Verder had
Quarré ook nog een goede relatie te
Gent zitten. Daar hield Willem Anthonis
hem van het laatste nieuws op de hoogte
en behartigde zijn belangen bij de Raad
van Vlaanderen en diverse vorstelijke
Murale boog van het kasteel op het voorburchtter
rein. (foto auteur, 1 987).
Muurrest van het kasteel op het voorburchtterrein
(foto auteur, 1 987).
