Traverse Een tentoonstellingsproject in Zierikzee Marijke Folkertsma Zierikzee is een pittoresk stadje. Het trekt 's zomers veel bezoekers die er genoeglijk flaneren door de smalle straatjes van het havenkwartier of langs de haven waar mosselkotters en oude zeilschepen omringd worden door pleziervaartuigen. Ze lopen over de bruggetjes en door de poorten die zo bepalend zijn voor het Zierikzeese stadsgezicht. De Noord-en Zuidhavenpoort flankeren het res terende gedeelte van de vroegere haven. Het water stroomt er met de getijden dagelijks in en uit. Bij eb blijft een lege slik-kuip achter die bij toeris ten bevreemding opwekt. Daar komt te- zijnertijd een museumhaven, ingericht met oude vaartuigen. Het gezicht op de poorten wordt er wellicht door verfraaid. De oude monumenten staan er echter niet alleen als decor voor ijsetende toeristen, al is hun belangrijkste be staansreden tegenwoordig de herinne- ringswaarde. De poorten bieden nog steeds doorgang aan het in- en uit gaande stadsverkeer. Vanuit de Zuid havenpoort klinkt dagelijks het klok kenspel. Een deel van de Noordha venpoort biedt woonruimte aan het burgemeestersgezin en de rest van het gebouwencomplex is in gebruik als werk- en expositieruimte van beeldende kunstenaars. De Noordhavenpoort is als bezienswaardigheid vaak aanlei ding tot passieve contemplatie maar voor de kunstenaars die momenteel aan het project Traverse deelnemen, is het een omgeving die activeert en inspireert. Transartica Lava Peter Jansen en Marijke Folkertsma richtten in het voorjaar van 1989 de stichting Transartica op met het doel een interessante stimulerende en uit dagende omgeving te creëren voor kunst en cultuur in Zierikzee door onder andere het organiseren van exposities in de Noordhavenpoort. Op de eerste vier tentoonstellingen in de zomermaanden van 1989 reageer den publiek en pers enthousiast. De Noordbranbantse kunststichting Lava is in 1988 opgericht door vijf kunstenaars: José van der Valk, Simon Woudwijk, Lennie van Vugt, Hans Richters en Pieternel de Bruijn. Zij organiseren gezamenlijke projecten op tot de verbeelding sprekende locaties. Zo woonde en werkte de groep in 1988 gedurende een maand in een leeg staande suikerfabriek in Zevenbergen om het project „De laatste campagne" rond het thema „Opkomst en teloorgang van de suikerindustrie" gestalte te geven. In 1989 zocht de groep Lava opnieuw een omgeving voor een dergelijk evenement. Zij vond de Noordhavenpoort en een aantal collega's uit kringen rondom Transartica: Peter Jansen, Marijke Folkertsma, Luc de Bruyne, Ton Lamper en Willem van Anraad welke laatste de huurder is van de Zuidhavenpoort. In het project Traverse werken de leden van Transartica en Lava samen. Constructie Het uitgangspunt voor het project Traverse is het oude poortgebouw in Zierikzee dat er al zo'n vijf eeuwen staat. Het ademt de sfeer van een lang vervlogen verleden dat beelden oproept aan de middeleeuwen en de Gouden Eeuw. Ooit vormde het Poortgebouw het decor voor drukke activiteit rondom de haven en maakte het deel uit van de verdedigingswerken van de stad Zierikzee. Enerzijds bood de poort bescherming en anderzijds verschafte hij toegang tot de stad. Nog steeds is de poort in de eerste plaats een door gangspoort waaraan we de naam van ons project TRAVERSE ontleenden. Kunstenaars zijn geen archeologen of historici. Terwijl ze de sfeer ondergaan komen ze op ideeën die vooral getui gen van hun verbeeldingskracht. Iedere deelnemer aan het project werkt op zijn of haar wijze. De één is geboeid door „het oude", de ander door de structuur van het gebouw door de omgeving of door de functie. José van der Valk is gefascineerd door de dakconstructie van de poort, die eeuwen geleden door ambachtslui feil loos in elkaar is gezet. De kracht die de constructie uitstraalt, inspireert haar. Het is alsof je je in een schip bevindt. Het lijkt ook op een grote ribbenkast. Het gebouw diende ter verdediging van de stad, de mens heeft zijn ribbenkast als bescherming van zijn lichaam". „De ribbenkast van de Noordhavenpoort is mijn uitgangspunt voor het project". José, die in haar beeldhouwwerk veelal diverse materialen combineert, zoals De Noordhavenpoort. Foto M. Folkertsma. 66

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1990 | | pagina 28