Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
Beide werken zijn toegevoegd aan de
Historisch-Topografische Atlas
Zelandia Illustrata (Rijksarchief in
Zeeland).
Wintercolleges 1990/1991
Hoewel de besprekingen over de vol
gende Wintercolleges nog niet afgerond
zijn, kan hier over het programma toch
iets gemeld worden.
Prof. dr. J. M. M. de Valk heeft zich tot
vreugde van het organisatiecomité
opnieuw bereid verklaard een viertal
colleges te komen geven, dit maal over
het onderwerp „Wat houdt de samen
leving bijeen?" (Vier visies op een
fundamenteel sociaal vraagstuk).
De vier colleges worden gegeven op
vrijdagmiddag van 16.45-18.45 uur in de
Aula van de Zeeuwse Bibliotheek te
Middelburg. Programma: 16 november
1990: Thomas Hobbes en de idee van
het maatschappelijk verdrag; 23 novem
ber 1990: Edmund Burke en de invloed
der traditie; 30 november 1990: Karl
Marx en de ambivalentie van de
menselijke arbeidsverdeling; 7 december
1990: Max Weber en het probleem van
de bureaucratisering.
Voor de eerste maanden van 1991 denkt
de commissie aan een aantal colleges
over Oost-Europa.
Een nieuw element in dit kader zou men
de bereidheid van prof. De Valk
kunnen noemen om in het voor- of
najaar 1991 een aantal werkcolleges
over „De Vorst" van Macchiavelli te
komen geven.
Over een en ander hopen wij toe
komstige deelne(e)m(st)ers en belang
stellenden tijdig via allerlei kanalen te
informeren.
Wintercolleges 1989/1990
Serie 1 over ontwikkelingen in de tech
niek trok gemiddeld 25 belangstellenden.
Aan de 2e serie over ontwikkelingen in
de kunsten namen gemiddeld 60 „stu
denten" deel.
Over het verloop van deze 10 colleges is
de organisatiecommissie zeer tevreden.
Samenvatting van gehouden lezing
Wij vervolgen deze reeks met een
weergave van het college, dat prof. ir.
G. Chr. Meeuse, emeritus hoogleraar
van de T.U. Delft, op 1 dec. 1989 in het
kader van de Wintercolleges 1989/1990
gaf.
Zelandia Illustrata. Gouache A. Mes.
Transport tot (w)elke prijs?
Sedert 50 j. v. Chr. Pompejus zijn
fameuze commando „Navigare necesse
est" uitsprak, waarvan het tweede deel
„vivere non est necesse" gemakshalve
vaak wordt weggelaten - ook in het
devies van de stad met 's wereld grootste
haven - is de waardering van transport
aan interessante veranderingen en
schommelingen blootgesteld geweest.
Maar alleen al de laatste 50 jaren, die
velen van ons zelf meeleefden, gaf ons
veel te aanschouwen binnen „transport
land". Het lijkt er soms wel op alsof de
totale transportgeschiedenis voor wat
betreft de onderscheiden stadia van ont
wikkeling in die laatste vijftig jaren zijn
terug te vinden.
Het begon in een ambachtelijke sfeer,
die in hoge mate „Vervoers"-georiën-
teerd was en die door Fourastier buiten
de agrarische- en industriële sferen werd
gebannen naar de „dienstverlening".
Van hetgeen voor vervoer werd aan
geboden, mits het als „manload" maar
draagbaar was, bleek alleen de waarde
maar belangrijk omdat daarop de ver-
voersprijs werd gebaseerd.
De energie-beheersing - kenmerk van de
industriële revolutie - leidde tot spec
taculaire deelontwikkelingen. De trans
porttechniek ontfermt zich in eerste in
stantie over de vervoersaktiviteiten en
scored indrukwekkend. Gesteund door
het predikaat „economies of scale"
vonden schaalvergrotingen en stroom
versnellingen plaats. Waar wordt
gerefereerd aan de kostenbesparing,
verbonden aan die ontwikkelingen,
dringt zich overigens de vraag op ten
gunste van wie die gelden en tegen
wélke prijs voor het geheel.
De be- en afhandeling van een B-747,
van een 4000 TEU-containerschip en
van een 300.000 tons bulk-carriers
vragen immers wél aanzienlijke
terminale voorzieningen.
Omdat de wal het schip moet keren de
stimulansen van vervoersontwikkelingen
trendvolgend door „overslag" en
„opslag" opgenomen. De overslagwerk
tuigen groeien met de versschalen in
omvang en capaciteit. Dat daarbij in-
(ac-)cidenteel wel eens de grenzen van
het „gekende" werden overschreden
kan wel worden verklaard uit het ent
housiasme, mar vindt daarin geen gron
den voor verontschuldiging. Extra
poleren blijft een riskante bezigheid!
79
