Het Monumenten Inventarisatie Project
Het zogenaamde „Rode Dorp" in Vlissingen. 180 arbeiderswoningen in 1912 gebouwd
door de Vereniging tot Verbetering van de Volkshuisvesting, de oudste
woningbouwvereniging in Vlissingen.
scheepsbouw in Vlissingen over. Hier
had zich in 1875 de scheepswerf
„De Schelde" aan het Dok gevestigd.
Dit in eerste instantie kleine werfje zou
de verdere toekomst van de stad en
haar bevolking totaal gaan beheersen.
Infrastructuren en nutsbedrijven
Gedurende de tweede helft van de 19e
en de eerste helft van de 20ste eeuw
verbeterde de infrastructuur sterk,
waardoor grote gebieden van Midden-
Zeeland uit hun betrekkelijke isolatie
werden verlost.
Het vervoer over de wegen is lange tijd
vanwege wateroverlast in de natte
jaargetijden een probleem geweest.
De verharding van de wegen begon in
de vorige eeuw steeds meer op gang
te komen.
In een waterrijk gebied als Zeeland
vond ook veel vervoer over water
plaats. Ten behoeve hiervan verrezen
langs de kust lichtbakens en vuur
torens en werden haventjes aangelegd,
eventueel met veersteigers.
In de 19e eeuw werden verschillende
kanalen, voornamelijk ter vervanging
van door afdamming verloren gegane
verbindingen, gegraven. Hierbij werden
sluiscomplexen aangelegd.
Door de aanleg van de spoorlijn
Roosendaal-Vlissingen (rond 1870)
werd Zeeland met de andere provincies
verbonden. Stations en stationscom
plexen verrezen en gaven uiting aan
het belang van een plaats of gebied
voor goederen- en personenvervoer.
Het stationscomplexje van Krabbendijke
bestaat uit een gepleisterd gebouw uit
1868 met een uitbreiding van 1918 en
een opslaggebouwtje in rode baksteen.
Het complex is tegenwoordig niet meer
in de oorspronkelijke functie in gebruik,
maar toont nog goed dat dit station tot
de belangrijkere van de Zeeuwse lijn
heeft behoord.
Met de spoorwegverbinding kon slechts
een beperkt deel van Midden-Zeeland
worden bereikt. Rond en na de eeuw
wisseling werd een net van tramlijnen
voor lokaal vervoer aangelegd.
De oudste tramlijn, die in 1881 officieel
van start ging, was die van Middelburg
naar Vlissingen. Op Zuid-Beveland
werd in 1927 de ringlijn van Goes over
Hoedekenskerke en Borssele naar
's-Heer Arendskerke aangelegd. Langs
de lijn werden stations gebouwd die
alle van hetzelfde type waren: een
stevig woonhuis met daarnaast aan de
perronzijde een wachtlokaal met
berging. Vlakbij elk station werd een
door de plaatselijke boeren gefinan
cierde weegbrug gebouwd. In de
gemeente Borsele zijn nog een tiental
stationsgebouwtjes aan te treffen.
Aan het eind van de 19e en het begin
van de 20ste eeuw kwamen de nuts
bedrijven tot ontwikkeling: waterleiding,
electriciteit, gas en PTT.
Het voormalige post- en telegraaf
kantoor in Hansweert is een fors, op
vallend pand uit het einde van de vorige
eeuw met Stick-Style en vakwerk
details. De ontwikkeling tot bloeiende
handelsplaats, die Hansweert vanwege
de ligging aan het Kanaal door Zuid-
Beveland doormaakte, wordt in dit
pand weerspiegeld.
De ervaring heeft geleerd dat juist de
gebouwen van bedrijf en techniek uit
de periode 1850-1945, vanwege ont
wikkelingen en veranderingen in deze
bedrijfstakken, in veel gevallen buiten
gebruik raken en met sloop of ingrij
pende verbouwing worden bedreigd.
Hopelijk zullen de vele gegevens die
bij de inventarisatie van Midden-
Zeeland boven water zijn gekomen een
stap in de richting van waardering voor
ons jonger bouwkundig erfgoed
vormen.
142
