Politiek op het eiland Tholen in de periode 1945-1971
1970 alléén in Sint Maartensdijk en
Sint Annaland, waarschijnlijk omdat
deze lijsten zich van een AR/CH/SGP-
combinatie tot een echte SGP-lijst ont
wikkelden. Slechts in Sint Annaland lijkt
invloed van het recreatie-beleid aan
wijsbaar. Overigens zal met name na
1970 ook immigratie het SGP-stem-
mental naar beneden gehaald hebben:
onder de vele forensen die zich met
name in het Oosten van het eiland
vestigden waren naar verhouding
uiteraard weinig potentiële SGP-stem-
mers.
Al met al lijkt het hier om een proces te
gaan waarin sprake is van een enigs
zins diffuse, minder verzuilde begin
situatie naar een duidelijker scheiding
van richtingen volgens landelijk
„model". Daarbij moet opgemerkt wor
den dat een grote verdraagzaamheid
tussen de verschillende politieke rich
tingen op Tholen traditioneel was, maar
dat tijdens raadszittingen en verkie
zingscampagnes er veel méér op de
onderlinge tegenstellingen gewezen
werd dan in de meeste Zeeuwse
gemeenten. In de raadsvergaderingen
werden de principes ten toon gespreid,
maar na de hamerslag van de burge
meester kwam vaak de fles op tafel en
vervaagden in een gezellig samenzijn
de tegenstellingen. In het zwaar-ortho-
doxe Thoolse milieu, zo lijkt het, vroe
gen méér aspecten van het dagelijks
leven om een principiële fundering dan
elders, öök de politiek. Tot in de na
oorlogse periode deelden zo goed als
alle Tholenaars echter één en dezelfde
levensstijl, zodat verdraagzaamheid de
principes gemakkelijk kon overstijgen.25
Daar de afbraak van de ARP en de
CHU op Tholen, één van de belang
rijkste kenmerken van de zich voltrek
kende scheiding der geesten, al lang
voor 1940 inzette, moet de levensstijl
des te meer als een ondergeschikt
element in bedoelde verschuiving
beschouwd worden. Of de tegenstelling
tussen boeren en arbeiders er een rol
in speelde, zou nog onderzocht moeten
worden. Dat zij een rol speelde is
waarschijnlijk. Anderzijds is er de
bekende verschuiving van de Her
vormde prediking op Tholen van
modern of confessioneel aan het begin
van de 20e eeuw tot Gereformeerde
Bond en „Het Gekrookte Riet" heden
ten dage. Mijns inziens kan de afbraak
Molendijk, Stavenisse Zeeuws Documentatiecentrum).
191
