Architektuur en plein publiek
Vooraf
Architektuur als puzzel
Over de dag van de architektuur, Hulst 1 juli 1990
Johan de Koning en Don Monfils
Als architektuur een van de voor
naamste kuituuruitingen van een
samenleving is, dan zou de dag van de
architektuur, internationaal vastgelegd
op 1 juli, een van de voornaamste
dagen op de kulturele agenda moeten
zijn. Niets is minder waar. Deze dag
geniet bij het grote publiek nauwelijks
of geen bekendheid en de 'festiviteiten'
die op deze datum georganiseerd
worden al evenmin. Traditie getrouw
ligt het iniatiatief voor de jaarlijkse
happening bij de BNA, de Bond van
Nederlandse Architekten. Louter en
alleen bij gebrek aan beter. Daar de
BNA zichzelf verdeeld heeft in 'kringen',
wordt ook de dag van de architektuur
in iedere regio verschillend gevierd. Uit
het gebodene blijkt elk jaar weer hoe
weinig kreatief architekten kunnen zijn.
Dit jaar kwam de kring Zeeland op het
idee het publiek te konfronteren met
een aantal ontwerpen voor een woning.
Als lokatie voor het ontwerp werd een
leeg grasveld aan de oever van de
historische verdedigingswerken in
Hulst gekozen. Om de architekten zo
weinig mogelijk te hinderen waren
slechts twee randvoorwaarden gefor
muleerd: ten eerste mocht de inhoud
van de woning de 400 m3 niet over
schrijden en ten tweede zou de woning
geen tuin doch hooguit een terras
mogen bezitten. Na het gereedkomen
van de ontwerpen werd op zaterdag
30 juni op de markt in Hulst een
presentatiestand ingericht, waarbij de
aanwezige architekten hun plan kon
den uitleggen aan het publiek.
Aan het eind van de dag werd een
tentoonstelling van alle plannen
opgebouwd in het stadhuis van Hulst,
die nog een weeklang voor het publiek
toegankelijk bleef. De toen getoonde
plannen zijn in dit nummer (van het
Zeeuws Tijdschrift) gedocumenteerd.
De zeventien ingeleverde ontwerpen
geven een aardig overzicht van de
opvattingen die binnen Zeeland
heersen over de aard van het vak. Om
daarover iets meer te kunnen zeggen
willen we vooraf een aantal thema's
neerzetten, waarmee de ontwerpen te
lijf gegaan kunnen worden:
1. Architektuur als puzzel
2. Architektuur als beeld
3. Architektuur als betekenis
Het is niet de bedoeling bij elk ontwerp
alle drie de thema's te bespreken. Veel
meer zullen de thema's worden
behandeld naast de getoonde plaatjes,
zodat de tekst een handvat wordt om
naar de ontwerpen te kijken.
Architektuur is een toegepaste kunst.
Net als aan industriële vormgevers en
grafisch ontwerpers wordt aan archi
tekten gevraagd een 'bruikbaar'
produkt af te leveren. Anders dan een
vrij kunstenaar heeft de architekt dus te
maken met randvoorwaarden die van
buitenaf aan zijn ontwerpen gesteld
worden. Deze externe rand
voorwaarden zijn te verdelen in het
programma van eisen, de bouwlokatie
en de (bouw)technische middelen.
Het programma van eisen is een door
de opdrachtgever opgestelde opsom
ming van die elementen die in het
ontwerp in ieder geval verwezenlijkt
moeten worden. Dit kunnen zaken zijn
als afmetingen van ruimtes, de relaties
die ruimtes onderling moeten hebben
Ontwerp: J. Jobse.
219
Ontwerp: J. R. Slemmer.