Wars van't algemeen erkende mooi
zoon van Bram, om in 1914 mee te
doen aan de Domburgse tentoon
stellingen. In het al genoemde De
gezusters uit 1895 portretteerde
Tholen twee zusjes van Paul.
Dat Nederland 'een dorp' was, was al
lang bekend.
Toorops banden met de Tachtigers
waren heel nauw. Niet alleen kende hij
Witsen goed, ook was hij vaak te
vinden in Albert Verwey's huis Villa
Nova in Noordwijk aan Zee, eveneens
een trekpleister voor de schrijvers,
dichters, schilders en componisten
rond Tachtig. Drie Tachtigers waren
getrouwd met dochters van Johannes
van Vloten; Frederik van Eeden met
Martha, Willem Witsen met Betsy en
Albert Verwey met Kitty.
Veel vrienden, ook uit de kring der
Tachtigers, volgden Toorop voor
langere of kortere tijd naar Domburg.
Ewijkshoeve is niet meer in het bezit
van de Witsens en Villa Nova in
Noordwijk bestaat niet meer, maar in
Domburg bevindt zich nog wel Villa
Loverendale, het voormalige
zomerhuis van Marie Tak van
Poortvliet dat ooit een imposante
verzameling moderne kunst herbergde.
Jacoba van Heemskerck had er een
ateliertje en Mondriaan kwam er wel
eens; nu is de leegstaande villa een
onderdeel van het Badhotel-complex
en zijn er vergaande plannen het huis
te renoveren en te verbouwen tot een
appartementenblok.
De Domburgse schilders waren er niet
vaak te vinden, zij kwamen meestal
samen in het atelier van Toorop of in
dat van de schilderes Mies Elout-
Drabbe, beide nu in particuliere
handen.
Heeft het zin te dromen van
museumpjes als de eerder genoemde,
heeft 'gespecialiseerde' kunst in onze
tijd misschien juist in gedecentrali
seerde vorm een kans?
Hoe het ook zij, de drie Amsterdamse
musea zijn gezamenlijk onontbeerlijk
als basis voor een presentatie van de
Nederlandse beleving van de 19e
eeuwse kunst; elders of in aparte
exposities kan men haar toespitsen.
Cat. De schilders van Tachtig,
Nederlandse schilderkunst 1880-
1895, Uitgeverij Waanders, Zwolle,
1991f 49,50 (paperback), f 79,50
(gebonden).
Windvlaag, Isaac Israëls, 1893-1895, pastel. Rijksprentenkabinet Amsterdam, bruikleen aan het Van Gogh-Museum Amsterdam.
110
