Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
leemte gevuld, de eigenlijke reden tot
aankoop was, dat het hier een
landschapsgezicht betrof, een genre dat
in de Zelandia spaarzaam is
vertegenwoordigd. Vanouds waren
historisch topografische verzamelingen
op concrete objecten gericht: steden,
gebouwen, kastelen, dorpen etc.
In de tweede helft van de achttiende
eeuw kreeg men meer oog voor het
landschap. Onder invloed van de
opkomende romantiek keerde men
terug naar de natuur, weg van de drukte
van de stad en vrij van de gekunstelde
omgeving van de strak aangelegde
buitenplaatsen.
De tekening van Schouman is een
voorbeeld van deze nieuwe trend. We
zien een boerderij, idyllisch gelegen in
het lommer van bomen en aan een
watergang met aanlegplaats en
bruggetje, met doorzicht in het
achterliggende landschap. Dat het niet
direct om een concreet topografisch
gezicht ging, bewijst ook de
aantekening op de achterzijde: buyte
Middelburg 1787.
Niettemin intrigeert de vraag waar
Schouman dit rustieke gezicht op papier
vastlegde. Het blijkt mogelijk de locatie
op grond van topografische
bijzonderheden te herleiden. Op de
achtergrond zien we de Lange Jan van
Middelburg. Dit zou weinig houvast
bieden, ware het niet dat naast de toren
de vage contouren van een vierkante
schuur met piramidaal dak zichtbaar
zijn. Een dergelijke schuur bevindt zich
aan de Noordweg tussen Middelburg en
St. Laurens. Zoeken we nu het punt
waar zich genoemde schuur en de
Lange Jan in het weergegeven
perspectief vertonen, dan komen we
terecht op de Leliëndaalseweg bij St.
Laurens bij de boerderij Leliëndale. Die
blijkt inderdaad een gesloten zijgevel te
hebben gehad, zoals het gebouw op de
tekening. We kunnen dus exact
vaststellen waar Schouman dit
landschapje tekende.Van het rustieke
gezicht van weleer is weinig
overgebleven. De Noordweg is
sindsdien volgebouwd, de watergang is
gedempt en even verder ligt de
Hongarije 1873 Amsterdam 1944) en
Reimond Kimpe (Gent 1885 Goes
1970).
De tekening 'Haven van Veere' is
ontstaan kort nadat Góth zich voor de
tweede keer in Nederland vestigde. Tot
1942 woonde hij in Veere.
Objecten uit de verzamelingen
Het ligt in de bedoeling in deze pagina's
telkens een object uit de verzamelingen
voor het voetlicht te halen en zo de
lezers bij dit belangrijk onderdeel van
de Genootschapsactiviteit te betrekken.
Het object dat wij U in deze bijdrage
tonen, is een sepiatekening door
Martinus Schouman, in 1990 door
aankoop verworven. Deze Martinus
Schouman, geboren te Dordrecht in
1770 en overleden te Breda in 1848, was
een achterneef van de bekende Aart
Schouman. In de Zelandia Illustrata was
tot dusverre geen werk van hem
aanwezig. Werd daarmee reeds een
119
